Ngân hàng đua nhau 'về quê'

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Đông Á, ngân hàng có hội sở chính tại TP HCM, cũng đang tiến về nông thôn để mở rộng thị phần

Về với nông nghiệp và nông thôn là một xu hướng mới đang hình thành trong hoạt động của các ngân hàng thương mại trong một năm trở lại đây.

Trên một đoạn của một con phố rất nhỏ nơi ôtô chỉ được đi một chiều thuộc quận Tây Hồ, Hà Nội, có sự hiện diện của 8 NHTM. Và mấy năm trở lại đây người ta cũng không lạ gì khi có những con đường được gọi là “phố ngân hàng”. Đó là kết quả của việc các NHTM đổ xô về thành phố những năm trước đây. Nhưng giờ có lẽ điều đó đã trở thành dĩ vãng.

Từ những chuyến “dã ngoại”

Một thời các NHTM thi nhau lên đời, từ ngân hàng nông thôn lên đô thị. Những cái tên như Gia Định, Miền Tây, Đại Á, Kiên Long... đã “thành thị” hóa bằng sự hiện diện ở những thành phố lớn. Những NHTM cổ phần này hẳn đã tốn không ít công sức, tiền của cho cuộc đại “di cư” đó. Do là ngân hàng nhỏ, tên tuổi chưa có, ít điểm giao dịch và sức lực để đầu tư cho công nghệ cũng có hạn nên họ luôn bị lép vế trước những ngân hàng lớn sinh ra ở chốn thị thành. Chiêu phổ biến nhất của họ để thu hút khách hàng vẫn là lãi suất huy động hấp dẫn… Tất cả những yếu tố này khiến chi phí đầu vào của các NHTMCP nông thôn ra thành phố luôn cao, và tất yếu lãi suất cho vay của họ cũng cao hơn những ngân hàng khác. Điều này khiến không ít NHTMCP sau vài năm từ nông thôn lên thành phố vẫn sống chật vật, thậm chí lay lắt.

Đó là chuyện của những năm về trước. Còn trong vòng một năm trở lại đây, các NHTM có xu hướng ngược lại: về quê. Ban đầu chỉ là những chuyến “dã ngoại” của một vài NHTMCP lớn với việc mở thêm chi nhánh, phòng giao dịch ở địa bàn nông thôn, miền núi. Sẽ không có gì cần quan tâm nếu một NHTMCP nào đó mở thêm vài ba chi nhánh, nhưng sẽ là đáng chú ý nếu có NHTMCP mở thêm cả chục chi nhánh, phòng giao dịch mà tập trung chủ yếu ở địa bàn nông thôn. Chỉ tính từ tháng 8/2009 đến tháng 8/2010, NHNN Việt Nam đã cấp phép cho các tổ chức tín dụng mở thêm trên 100 chi nhánh, sở giao dịch (chưa kể các điểm, phòng giao dịch). Thống đốc NHNN Việt Nam cho biết, không kể Agribank, vốn là ngân hàng “của” tam nông (nông nghiệp, nông thôn và nông dân), NHTMCP Công Thương Việt Nam  (Vietinbank) chính là một trong những ngân hàng mở thêm nhiều chi nhánh nhất, tập trung ở địa bàn nông thôn, miền núi. Hiện Vietinbank đã có chi nhánh ở hầu khắp các tỉnh thành trong cả nước, từ Sơn La, Yên Bái đến Kon Tum, Vĩnh Long, Cà Mau... Không chỉ những NHTM lớn, mà cả các NHTMCP nhỏ cũng bắt đầu hành trình về quê. Đơn cử NHTMCP An Bình, tính đến tháng 8/2010, đã có gần 100 điểm giao dịch trên toàn quốc, trong đó bao gồm cả những vùng sâu vùng xa như Sơn La, Kiên Giang, Long An, Đồng Tháp, Gia Lai, Vĩnh Long... NHTMCP Kỹ Thương thì có đến 10 điểm giao dịch ở Đà Nẵng. NHTMCP Phương Đông vừa mở thêm chi nhánh ở Sóc Trăng, Quảng Nam... Nhiều NHTM còn chịu khó mở chi nhánh cả ở những tỉnh chỉ có dưới 500 ngàn dân như Bắc Kạn, Điện Biên, Lai Châu, Đắk Nông, Kon Tum. Tất nhiên, không hẳn tất cả những NHTM mở thêm chi nhánh ở các tỉnh vùng sâu, vùng xa đều nhắm vào khu vực nông thôn, miền núi, mà có thể chỉ là nằm trong kế hoạch mở rộng mạng lưới hoạt động của họ. Song, xu hướng chuyển dịch từ thành thị về nông thôn đang ngày càng rõ nét hơn.

Thênh thang đường về quê

Công bằng mà nói, người dân sử dụng các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng vẫn chủ yếu là dân thành thị. Tuy nhiên, theo kết quả cuộc tổng điều tra dân số mới nhất vừa được công bố tháng 7/2010, hiện vẫn chỉ có 29,6% trong tổng số trên 85 triệu dân Việt Nam sinh sống tại thành thị. Như vậy, dù mức sống đô thị có bỏ xa nông thôn, miền núi đến mức nào thì đại bộ phận người dân vẫn tập trung ở nông thôn. Đây cũng chính là lý do để các NHTM xem xét khi quyết định mở thêm chi nhánh, điểm giao dịch. “Mưa dầm thấm lâu”, có thể những khoản cho vay ở nông thôn miền núi là những món nhỏ; có thể họ không sử dụng những dịch vụ ngân hàng hiện đại như Homebanking, Internetbanking; hay dùng những khoản tiền vay ngân hàng để lướt sóng chứng khoán, đầu tư bất động sản... nhưng nhu cầu vay vốn để sản xuất, kinh doanh cũng rất lớn. Hơn nữa, giờ đã có không ít nông dân cưỡi xe máy, thậm chí ngồi ôtô ra đồng. Vì thế không thể nói tất cả các món vay ở nông thôn, miền núi đều nhỏ, nhu cầu sử dụng dịch vụ ngân hàng là ít.

Tuy nhiên, một trong những khó khăn lớn nhất của các ngân hàng khi hoạt động ở nông thôn là khó huy động vốn, dân cư nhiều khu vực thưa thớt nên chi phí hoạt động của ngân hàng cao, chưa kể trình độ dân trí khu vực này không được như thành phố nên các cán bộ ngân hàng chắc chắn sẽ vất vả hơn rất nhiều so với những đồng sự của họ ở thành phố. Thêm vào đó, rủi ro lớn nhất của ngân hàng khi cho vay ở khu vực nông nghiệp nông thôn là thiên tai, dịch bệnh... Đó là những rủi ro mà dù có cố gắng ngân hàng cũng khó phòng ngừa được. Thống đốc NHNN Việt Nam Nguyễn Văn Giàu cho biết, ba năm kể từ khi ông lên làm Thống đốc, và cũng từ năm 2000 đến nay, lần đầu tiên NHNN quyết định tái cấp vốn 10.000 tỷ đồng trung và dài hạn cho Agribank để phục vụ nhu cầu tín dụng khu vực tam nông theo chủ trương trong Nghị quyết 18  và Nghị định 41/NĐ-CP của Chính phủ. Từ 10.000 tỷ đồng này, Agribank còn thêm vào 2.000 tỷ đồng để chuyển cho khu vực tam nông. Thống đốc Giàu còn cho biết, sẽ bơm thêm 15.000 tỷ đồng vốn ngắn hạn nữa cho khu vực này. Ông khẳng định, những TCTD tham gia chương trình tín dụng tam nông sẽ được hưởng những ưu đãi nhất định. Ví dụ, nếu tỷ lệ cho vay của TCTD cho khu vực tam nông đạt đến 70% thì mức dự trữ bắt buộc của họ chỉ còn 0,1%; nếu đạt 40 - 50% thì tỷ lệ này khoảng 2%.  (Hiện tỷ lệ dự trữ bắt buộc áp dụng đối với các ngân hàng thương mại nhà nước (không bao gồm Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), ngân hàng thương mại cổ phần đô thị, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, ngân hàng liên doanh, công ty tài chính, công ty cho thuê tài chính là 5% đối với tiền gửi VND không kỳ hạn và dưới 12 tháng; 1% đối với các kỳ hạn từ 12 tháng trở lên; với tiền gửi ngoại tệ lần lượt là 4% và 2%)... Điều này vừa giúp các ngân hàng giảm được chi phí vốn, vừa giúp nâng cao tính thanh khoản của mình. Đây là sự hậu thuẫn rất lớn của Nhà nước để các ngân hàng, không chỉ là những NHTM nhà nước mà cả các NHTMCP nhỏ, thấy đường về quê thật thênh thang.

(Theo Ngân Hà // Báo Doanh nhân)