Tỉ giá: Câu chuyện ngày càng căng thẳng!

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

"Tỉ giá hiện đang tăng rất nhanh. Chúng tôi là doanh nghiệp nhập khẩu, mỗi tháng cần từ 3 - 4 triệu USD thanh toán, nhưng phía các ngân hàng thương mại chỉ đáp ứng được từ 30-50%".

Vẫn đau đầu chuyện USD

"Tiền dùng để mua USD, chúng tôi đưa vào NH cả tháng trời cũng không mua được (và cũng không được hưởng lãi suất)" - ông Đoàn Trọng Lý, Chủ tịch HĐQT kiêm GĐ CTCP chăn nuôi chế biến và xuất nhập khẩu - Aprocimex bày tỏ trong buổi gặp gỡ DN Việt Nam - Tây Ban Nha ngày 9/11 tại VCCI.

Ông Lý cho biết, Cty ông đã phải bù khoản thiếu hụt bằng cách mua USD ngoài thị trường tự do. "Nhưng thực tế là giá mua USD trong các NH, chúng tôi phải thanh toán bằng giá ngoài thị trường tự do, nhưng trên hóa đơn chỉ được ghi bằng giá niêm yết theo quy định của NHNN cộng thêm phí. Khoản chênh lệch là rất lớn khi tỉ giá niêm yết hiện là 17.872 VND/USD (tỉ giá niêm yết ngày 10.11.2009 tại Vietcombank) nhưng DN đã phải mua với giá 18.400 - 18.500 theo tỉ giá thị trường tự do từ tuần trước. Khi lập phương án bán hàng không bao giờ được lập cao hơn phương án tỉ giá mà Nhà nước quy định.

Quan trọng hơn là chúng tôi không có chứng từ hợp pháp. Mỗi năm DN mua 25 - 30 triệu USD thì con số chênh lệnh là hàng chục tỉ đồng (chi không chứng từ). Nếu bị thanh - kiểm tra, chúng tôi chỉ biết giải thích là chênh lệch tỉ giá. Điều này thì gần như 100% DN nhập khẩu đều rơi vào tình trạng "gian lận thương mại" như thế. DN biết nhưng vẫn phải làm" - ông Đoàn Trọng Lý nói.

Cần có chính sách rõ ràng

Thực tế, trường hợp như DN trên không phải là ít và những bức xúc của các DN nhập khẩu trong thời gian gần đây về chuyện thiếu hụt USD cho thanh toán (ngay cả các mặt hàng thiết yếu) dẫn tới những giao dịch của DN phải theo "tỉ giá ngầm" là có lý.

Điều này khiến nhà nước thất thu thuế từ khoản chênh lệch giữa tỉ giá thanh toán trên giấy tờ và tỉ giá thực mà DN phải chịu.

TS. Nguyễn Ngọc Thao (Học viện Chính trị- Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh) trong bài tham luận "Chính sách tỉ giá thúc đẩy xuất khẩu và góp phần kích thích tăng trưởng kinh tế giai đoạn hậu kích cầu" tại hội thảo "Giải pháp tài chính - tiền tệ đối với nền kinh tế VN sau thời kỳ suy giảm" diễn ra sáng 10.11 cho rằng, việc tăng kim ngạch xuất khẩu còn tùy thuộc vào năng lực cạnh tranh của hàng hóa, chủng loại, chất lượng và uy tín của sản phẩm, vào khả năng tìm kiếm thị trường.

Việc tăng tỉ giá nội tệ thời gian qua đã tạo tâm lý ỷ lại của không ít DN xuất khẩu trong việc không tích cực đầu tư đổi mới công nghệ, đổi mới máy móc thiết bị vì trông chờ vào tỉ giá tăng. (Nhưng chính tỉ giá tăng cũng làm cho máy móc thiết bị nhập khẩu trở nên đắt đỏ, phát sinh chi phí và lo ngại rủi ro tỉ giá trên thị trường). Thống kê của TS Thao cho thấy, trong 9 tháng đầu năm 2009, VND tăng giá ở mức khá trên 5% "nhưng không có tác động gì rõ rệt tới xuất khẩu".

TS Hoàng Xuân Quế - Chủ nhiệm khoa NH tài chính (ĐH Kinh tế quốc dân) cho rằng, biện pháp tăng tỉ giá nhìn bề ngoài thì có thể tác động phần nào đến xuất khẩu, "nhưng phân tích bản chất thì tăng trường xuất khẩu bền vững không thể trông chờ vào yếu tố tỉ giá được.

Hơn nữa, việc phá giá VND sẽ có tác động đa chiều, có khi tác động ngược còn lớn hơn là mặt tích cực (gánh nặng nợ nước ngoài của Chính phủ và DN, giá cả vật tư, nguyên nhiên liệu, thiết bị đầu vào... tác động tới mặt bằng giá trong nước làm tăng chỉ số CPI và mục tiêu kiềm chế lạm phát năm 2009).

PGS-TS Trần Đình Thiên - Viện trưởng Viện Kinh tế VN, cũng tại hội thảo này cho rằng, câu chuyện xung quanh vấn đề tỉ giá hối đoái hiện nay đang ngày càng căng thẳng. "Chúng ta chưa bao giờ muốn giải quyết vấn đề một cách triệt để mà chúng ta mới chỉ nới cho thoát khỏi "điểm nguy hiểm".

TS Trần Đình Thiên cũng cho rằng, trong giai đoạn khó khăn này, chúng ta cần có chính sách rõ ràng về tỉ giá. Các đồng tiền thế giới biến động lộn xộn càng cần có cái nhìn sâu sắc.

Trong tương quan xuất - nhập khẩu, chúng ta cũng cần tính đặc biệt là dự báo kế hoạch năm 2010 không "âm" như năm nay mà còn được dự báo tăng trưởng 6%.

Tỉ giá cùng với lãi suất là hai vấn đề mấu chốt hiện nay, liên quan tới giải pháp tài chính tiền tệ của VN trong giai đoạn tới. Hiện NHNN đã tiến hành thảo luận và lấy ý kiến chuyên gia đề án về tỉ giá để trình Chính phủ trong thời gian tới.

(Theo Lưu Thủy // Tienphong Online)