Góc khuất của những “quân cờ”

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Hai nước Trung - Mỹ dường như đã dịu giọng với nhau sau hàng loạt sự kiện đẩy quan hệ hai bên đến bờ vực khủng hoảng. Ngày 30-3, Trung Quốc lên tiếng hoan nghênh thái độ của Tổng thống Mỹ Barack Obama trong buổi trình quốc thư của tân đại sứ Trung Quốc khi ông Obama đánh giá cao mối quan hệ hai bên và cam kết nỗ lực thúc đẩy mối bang giao này mạnh mẽ hơn nữa.

Quan sát phản ứng của Trung Quốc và Mỹ trước những cáo buộc và những hành động trả đũa qua lại giữa hai bên trong thời gian gần đây người ta cảm giác sắp có một sự đối đầu căng thẳng. Nhưng các nhà phân tích quan hệ quốc tế cho rằng trước sau gì hai nước cũng hòa hoãn.

Hãy nhớ cái bắt tay lịch sử giữa Nixon và Mao Trạch Đông năm 1972, khi đó thế giới chứng kiến sự thay đổi cục diện một cách ngoạn mục có lợi cho cả hai và gây bất ngờ lớn với những nước nhỏ có liên quan.

Vào thời điểm đó, Trung Quốc và Mỹ đang ở hai thái cực đối lập nhau và đang trong giai đoạn căng thẳng của cuộc chiến tranh lạnh mà còn quyết định bắt tay nhau. Kinh nghiệm đó cho thấy cách hành xử ngoại giao của nước lớn là sẵn sàng vượt ra mọi nguyên tắc để phục vụ lợi ích của mình. Thuyết mèo trắng mèo đen của Đặng Tiểu Bình là ví dụ cụ thể cho đường lối đối ngoại thực dụng này.

Thế giới đang diễn ra quá trình định hình trật tự quyền lực mới. Những đề nghị kiểu chia đôi Thái Bình Dương của một tướng Trung Quốc với Đô đốc Keating (Mỹ) có thể chỉ là một phép thử trong thời điểm hiện tại, nhưng không loại trừ đó là một diễn biến chính thức trong tương lai gần.

Đừng quên thực tế Trung Quốc là nền kinh tế lớn thứ 2 trên thế giới, là cường quốc về kỹ thuật không gian, kỹ thuật hạt nhân. Nhiều dự báo cho biết, đến năm 2025 số lượng tàu ngầm của Trung Quốc ở Thái Bình Dương sẽ lớn hơn số lượng tàu ngầm của Mỹ. Danh hiệu người giàu nhất thế giới vuột khỏi tay người Mỹ và số lượng tỷ phú người Trung Quốc ngày càng tăng, là hình ảnh mang tính biểu trưng về một nước Mỹ đang “đi xuống” và một Trung Quốc “đi lên”.

Nước Mỹ đang phải đương đầu với nền kinh tế suy thoái lại gánh trên vai một chiến trường ngày càng nặng nề, thậm chí có thể gây chia rẽ xã hội. Khảo sát những vấn đề mà nước Mỹ phải giải quyết như kinh tế, Al Qaeda, Iraq, Afghanistan, Iran… cho thấy vẫn còn đoạn đường hầm phía trước chưa thấy ánh sáng. Vì vậy, “liên minh” với Trung Quốc, thỏa hiệp trao đổi lợi ích, xem ra đó chính là con đường chiến lược mà Mỹ sẽ ưu tiên.

Theo Giáo sư Ferguson (Harvard), Trung Quốc và Mỹ đã bước sang mối quan hệ cộng sinh. “Chimera” là tên con vật trong thần thoại Hy Lạp nhưng giờ đây có người dùng để ám chỉ “liên minh” Trung - Mỹ qua cách chơi chữ China + America. Theo câu chuyện thần thoại thì con vật rất mạnh mẽ và đáng sợ và sức mạnh của liên minh Trung - Mỹ sẽ là góc khuất của một mối quan hệ nhùng nhằng về nguyên tắc và lợi ích, nhưng đầy quyền lực hiện nay?

(Theo PHẠM NGỌC ĐẢNH // SGGP Online)