Hoa Kỳ: Gian nan thoát suy thoái

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Lần đầu tiên thâm hụt ngân sách liên bang của Mỹ trong năm tài chính 2009 (bắt đầu từ tháng 10-2008) đã vượt ngưỡng 1.000 tỷ USD và có thể còn tăng lên tới gần 2 nghìn tỷ USD vào mùa thu này. Thông tin trên do Bộ Tài chính Mỹ công bố (ngày 13-7) đã gây sốc cho các nền kinh tế.

 Theo Bộ Tài chính Mỹ, thâm hụt ngân sách trong tháng 6 của nước này đã tăng thêm 94,316 tỷ USD, nâng tổng thâm hụt trong 9 tháng đầu năm tài chính 2009 lên mức kỷ lục 1.086 nghìn tỷ USD, gấp hơn hai lần trong cả năm 2008 (455 tỷ USD). Trong 9 tháng đầu tiên của tài khóa năm nay (tính từ tháng 10-2008), Chính phủ Mỹ đã chi ra 2.670 tỷ USD, tăng 20,5% so với cùng kỳ năm trước trong khi thu ngân sách chỉ đạt 1.590 tỷ USD, giảm 17,9% so với cùng kỳ.

 Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do cuộc khủng hoảng tài chính tồi tệ nhất kể từ sau cuộc đại suy thoái (1930) đã làm vơi không ít ngân sách của chính phủ với 700 tỷ USD (gói kích thích dưới thời cựu Tổng thống G.Bu-sơ) phải chi để cứu các ngân hàng, các nhà sản xuất ô tô và một số công ty trong những lĩnh vực khác. Bên cạnh đó là gói kích thích kinh tế 787 tỷ USD (Tổng thống Ba-rắc Ô-ba-ma đề xuất) vừa chi nhằm tạo việc làm cũng khiến ngân sách dành cho trợ cấp thất nghiệp phình to. Theo Bộ Lao động Mỹ, tỷ lệ thất nghiệp tháng 6 tại Mỹ tiếp tục leo thang lên mức 9,5%, cao nhất trong 26 năm, với 467.000 người bị mất việc làm. Cùng với đó, cuộc chiến tại I-rắc và Áp-ga-ni-xtan vẫn là cỗ "máy chém" nhằm vào ngân sách của chính phủ. Ngân sách thì thâm hụt trong khi nguồn thu không đủ để lấp đầy.

 Trong tháng 5 vừa qua tổng thuế thu được chỉ đạt 1,67 nghìn tỷ USD, giảm 18% so với cùng kỳ 2008. Theo dự đoán của Cơ quan Ngân sách Mỹ, trong vòng 10 năm tới, sẽ không có năm nào thâm hụt ngân sách nước này xuống dưới 500 tỷ USD. Chính quyền B.Ô-ba-ma tính toán tổng thâm hụt ngân sách từ năm 2010 đến năm 2019 có thể lên đến 7,1 nghìn tỷ.

 Thâm hụt ngân sách liên bang quá lớn đã làm gia tăng lo ngại về tỷ lệ lãi suất cao hơn, lạm phát cũng tăng và khiến đồng USD mất giá thêm. Ông Sung Won Sohn - nhà kinh tế học tại Trường Quản lý kinh doanh Smith tại Đại học Ca-li-phoóc-ni-a nhận định: "Đây quả là những con số đáng giật mình. Các nhà đầu tư vào Mỹ đã bắt đầu quan ngại không chỉ về giá trị đồng USD mà còn về độ an toàn của khoản tiền đầu tư của họ về lâu dài".

 Hiện nay, tổng số nợ quốc gia của Mỹ đã lên tới 11.500 tỷ USD, bằng 80% tổng sản lượng quốc gia (GDP) của nền kinh tế lớn nhất hành tinh. Tiền lãi phải trả của khối nợ này vào năm ngoái đã là 452 tỷ USD, chỉ sau khoản chi cho phúc lợi xã hội và quốc phòng. Để có tiền chi cho thâm hụt ngân sách, Bộ Tài chính Mỹ thường xuyên phát hành trái phiếu chính phủ dài hạn và ngắn hạn. Nhưng thâm hụt quá lớn của Mỹ khiến "khách hàng" mua các loại trái phiếu này như Trung Quốc, Nhật Bản, các nước xuất khẩu dầu mỏ ở Trung Đông… rất lo lắng và không muốn tiếp tục "tài trợ" cho Mỹ nữa. Nếu các nước này không muốn tiếp tục mua trái phiếu chính phủ Mỹ, nhiều khả năng Bộ Tài chính Mỹ buộc phải tăng lãi suất để trái phiếu có sức hấp dẫn hơn, hoặc phải in tiền - cả hai biện pháp đều gây lạm phát và khiến đồng USD Mỹ mất giá thêm.

 Ngay sau khi Chính phủ Mỹ công bố khoản thâm hụt lịch sử trên, giá vàng trên thị trường thế giới (ngày 15-7) đã tăng 4,50 USD/ao-xơ, tương đương 0,49%, lên mức 926,30 USD/ao-xơ trong khi đồng USD tiếp tục suy yếu. Bên cạnh đó, giá dầu thô ngọt nhẹ giao tháng 8 tại thị trường Niu Y-oóc, giảm 17 cents/thùng, xuống mức 59,52 USD/thùng, đây là mức giá đóng cửa thấp nhất của giá dầu tính từ ngày 18-5. Khuynh hướng giá thị trường dầu đi xuống là kết quả của nỗi về lo nền kinh tế Mỹ nói chung và đặc biệt là tỷ lệ thất nghiệp. Trong vài tuần trở lại đây, lượng dự trữ dầu mỏ của Mỹ tiếp tục tăng do nhu cầu tiêu dùng ở nước này co hẹp. Để trấn an các nước đối tác và người dân, Tổng thống B.Ô-ba-ma và Bộ trưởng Tài chính Ti-mô-thy Ghết-nơ vừa cam kết sẽ làm giảm tới một nửa mức thâm hụt ngân sách trong vòng hơn 3 năm tới.

  Cuối tuần này, ông Ghết-nơ sẽ có chuyến công du A-rập Xê-út và Các tiểu vương quốc A-rập thống nhất. Giống như những gì đã làm trong chuyến thăm Trung Quốc tháng trước, ông Ghết-nơ sẽ phải thuyết phục và cam kết với các nhà đầu tư tại Trung Đông rằng, các khoản đầu tư của họ tại Mỹ vẫn an toàn. Đây quả là công việc không dễ dàng.

(Theo Thùy Dương // Hanoimoi Online)