Kinh tế Mỹ - Trung: những dự báo gây sốc và cuộc chiến tiền tệ

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Kinh tế Mỹ và thế giới đến năm 2012: Những dự báo gây sốc
(Theo Nguyễn Đức // Báo đầu tư)

Giá vàng thế giới được dự báo sẽ vượt ngưỡng 2.000 USD/ounce vào cuối năm 2011

Trung Quốc sa vào vết xe đổ của Hy Lạp?
(Tiến Trung//Báo Khoa học Đời Sống)

Giới lãnh đạo Trung Quốc vừa đưa ra hàng loạt phát biểu bày tỏ lo ngại về tình hình kinh tế của nước này sau khi họ giật mình nhận ra Trung Quốc có thể sẽ sa vào vết xe đổ của Hy Lạp, nước đang ngập sâu trong cuộc khủng hoảng nợ.

Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo cuối tuần qua nói rằng nước này đang phải đối mặt với một năm 2010 đầy khó khăn để duy trì nhịp độ tăng trưởng kinh tế và kích thích phát triển.

Ông Ôn Gia Bảo cho biết Bắc Kinh chưa thể dỡ bỏ các biện pháp kích thích kinh tế đã áp dụng vào cuối năm 2008 để đưa nền kinh tế lớn thứ 3 thế giới này thoát khỏi khủng hoảng. 

Chính phủ Trung Quốc đã khởi động gói kích thích kinh tế trị giá 586 tỷ USD vào cuối năm 2008 để thúc đẩy nhu cầu trong nước như một cách thức để khôi phục hoạt động xuất khẩu của nước này đang sụt giảm khi các thị trường châu Âu và Mỹ rơi vào suy thoái.

Sau đó, Bắc Kinh đã quay trở lại mức tăng trưởng 2 con số - 10,7% trong quý IV/09 - làm dấy lên những lo ngại về nguy cơ nền kinh tế tăng trưởng quá nóng và các bong bóng tài sản có thể nổ tung trong tương lai.

Số liệu thống kê chính thức tuần trước cho thấy trong tháng 2/2010, lạm phát của Trung Quốc đã tăng tháng thứ 4 liên tiếp, trong khi hoạt động tín dụng mới chậm lại nhanh chóng, còn chỉ số giá tiêu dùng cũng tăng liên tục.

Nhiều chuyên gia kinh tế nhận định gói kích thích kinh tế 586 tỷ USD có thể là con dao 2 lưỡi đẩy Trung Quốc rơi vào cuộc khủng hoảng lần thứ hai và biến quốc gia đông dân nhất thế giới này thành một Hy Lạp ở châu Á.

Giới đầu tư đang hết sức lo ngại về bóng ma khủng hoảng nợ do chính quyền các địa phương của Trung Quốc đang nợ những khoản khổng lồ, phần lớn trong số này được rót vào các dự án gần như không bao giờ có thể thu hồi vốn.

Giới chức địa phương, những người bị luật ngân sách cấm vay mượn trực tiếp, thường chuẩn bị tài chính cho những kế hoạch cải tạo cơ sở hạ tầng khổng lồ của mình bằng cách thành lập các cơ quan đầu tư phát triển thành thị để vay của ngân hàng bằng cách thế chấp tài sản, chủ yếu là đất đai.

Bên cạnh đó, họ tự ý mở thêm 8.000 công ty đầu tư địa phương chuyên phát hành cổ phiếu, trái phiếu và vay mượn các khoản vay có cam kết hỗ trợ của chính phủ.

Điều này đã đẩy mức tín dụng của Trung Quốc tăng hơn 95% trong năm 2009. Ước tính các công ty đầu tư của chính quyền địa phương đã vay mượn tổng cộng 11 nghìn tỷ Nhân dân tệ (1,68 nghìn tỷ USD Mỹ) từ năm 2004 cho tới cuối năm ngoái.

Do vậy. Trung Quốc có thể sẽ phải đối mặt với thâm hụt ngân sách khổng lồ, chiếm hơn 10% GDP trong năm nay. Lo ngại lớn nhất hiện nay là nếu như hoạt động kinh doanh bất động sản, thường được dùng để trả các khoản vay ngân hàng, bị thu hẹp, đặc biệt là khi bong bóng tài sản ở Trung Quốc nổ tung, thì chắc chắn khi đó Trung Quốc sẽ theo vết xe đổ của Hy Lạp.

Những phát biểu đầy lo lắng của giới chức cấp cao Trung Quốc trong thời gian gần đây là tín hiệu cho thấy Trung Quốc có thể sẽ sớm siết chặt lại hoạt động cho vay thế chấp của chính quyền địa phương, vốn đã kéo dài trong gần hai năm qua kể từ khi kinh tế toàn cầu sa vào vũng lầy suy thoái.

Nếu điều này diễn ra sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực tới thị trường lao động và hoạt động của hơn 8.000 công ty đầu tư do chính quyền các địa phương quản lý. Mục tiêu giải quyết thâm hụt ngân sách của Trung Quốc vì thế sẽ gian nan hơn nhiều.


Ba nước chủ nợ lớn mạnh tay bán trái phiếu kho bạc Mỹ
(Mai Phương// Thời báo kinh tế Việt Nam)

Trung Quốc, Nhật Bản, và Nga đã bán ra nhiều trái phiếu chính phủ Mỹ trong tháng đầu năm nay. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng, xu hướng này chỉ là tạm thời.

Hãng tin tài chính Bloomberg dẫn thông tin từ Bộ Tài chính Mỹ công bố ngày 15/3 cho biết, trong tháng 1/2010, hai quốc gia chủ nợ lớn nhất của nước này là Trung Quốc và Nhật Bản đã giảm lượng trái phiếu kho bạc Mỹ.

Thống kê cho thấy, Trung Quốc đã bán ròng 5,8 tỷ USD trái phiếu chính phủ Mỹ trong tháng 1, đưa lượng nắm giữ về mức 889 tỷ USD. Tuy đây đã là tháng thứ ba liên tiếp, Trung Quốc bán ròng nợ Mỹ, nước này vẫn là chủ nợ lớn nhất của nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Là chủ nợ lớn thứ hai của Mỹ, Nhật Bản bán ròng 300 triệu trái phiếu kho bạc Mỹ trong tháng 1, giảm khối lượng nắm giữ còn 765,4 tỷ USD.

Nga cũng là một chủ nợ nữa của Mỹ mạnh tay bán ra trái phiếu kho bạc Mỹ trong tháng 1. Lượng trái phiếu kho bạc Mỹ mà nước này nắm giữ đã giảm 17,6 tỷ USD trong tháng, xuống còn 124,2 tỷ USD, mức thấp nhất trong vòng 1 năm.

“Trong tháng 1, các ngân hàng trung ương nước ngoài đã dừng mua trái phiếu kho bạc Mỹ. Nếu thực trạng này tiếp diễn và nếu Trung Quốc ngừng mua nợ Mỹ, thì ảnh hưởng đối với nước Mỹ sẽ là lãi suất vay tiền sẽ tăng lên”, chuyên gia kinh tế trưởng Chris Rupkey của ngân hàng Bank of Tokyo-Mitsubishi UFJ nhận xét khi trao đổi với Bloomberg.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến của chuyên gia cho rằng, việc Trung Quốc, Nhật Bản, và Nga giảm nắm giữ trái phiếu kho bạc Mỹ có thể chỉ là tạm thời, vì kinh tế Mỹ đang phục hồi khỏi khủng hoảng trong khi giới đầu tư dè dặt trước trái phiếu của khu vực châu Âu vì cuộc khủng hoảng nợ công ở đây. Thêm vào đó, các nước chủ nợ này có thể đang bán các loại trái phiếu ngắn hạn mua vào trong thời gian khủng hoảng, và thay vào đó, chuyển sang mua trái phiếu dài hạn.

Thời gian gần đây, quan hệ Trung - Mỹ xấu đi do tác động của nhiều yếu tố như việc Mỹ bán hàng tỷ USD vũ khí cho Đài Loan hồi tháng 1, Tổng thống Mỹ Obama có cuộc gặp gỡ với lãnh tụ tinh thần của Tây Tạng - Dalai Lama tại Nhà Trắng hồi tháng 2, công cụ tìm kiếm Google tuyên bố sẽ rời Trung Quốc, nhiều vụ tranh chấp thương mại, và giá trị của đồng Nhân dân tệ.

Trong bối cảnh đó, các nhà chức trách Trung Quốc đã đặt dấu chấm hỏi xung quanh vai trò của đồng USD với tư cách là đồng tiền dự trữ của thế giới, đồng thời tìm kiếm sự bảo đảm an toàn đối với nợ Mỹ khi thâm hụt ngân sách liên bang của nước này được dự báo sẽ lên tới mức kỷ lúc 1.600 tỷ USD trong năm nay.

Tại một buổi họp báo diễn ra tại Bắc Kinh cách đây ít ngày nhân kỳ họp Quốc hội của Trung Quốc, Thủ tướng nước này Ôn Gia Bảo đã nhận định, sự ổn định của đồng USD là một “mối lo lớn” và “vẫn lo ngại” về lượng tài sản USD mà Trung Quốc đang nắm giữ.

Bên cạnh đó, Thủ tướng Ôn Gia Bảo cũng thúc giục Chính phủ Mỹ “có những biện pháp cụ thể để trấn an các nhà đầu tư” về sự an toàn của đồng USD. Cách đây một năm, ông Ôn Gia Bảo đã thể hiện sự lo ngại tương tự khi chứng kiến thâm hụt ngân sách công của Mỹ ngày càng tăng.

Trước những lời kêu gọi của phía Mỹ đề nghị Trung Quốc tăng tỷ giá Nhân dân tệ, Thủ tướng Ôn Gia Bảo tuyên bố sẽ kiên quyết bảo vệ tỷ giá đồng nội tệ trước bất kỳ áp lực đòi tăng tỷ giá nào từ phía nước ngoài. Các quốc gia phản đối đồng Nhân dân tệ yếu cho rằng, điều này chỉ có lợi cho hoạt động xuất khẩu của Trung Quốc và gây cản trở cho quá trình phục hồi của kinh tế toàn cầu.

Trong một bài bình luận mới đây trên tờ New York Times, nhà kinh tế học từng đoạt giải Nobel Paul Krugman cho rằng, Mỹ không ngại việc Trung Quốc bán ra trái phiếu kho bạc Mỹ.

Lý do ở đây là nếu Trung Quốc làm vậy, tỷ giá USD có thể sụt giảm mạnh so với các đồng tiền chủ chốt khác, làm lợi cho hàng hóa xuất khẩu của Mỹ, giảm thâm hụt thương mại cho nước này, đồng thời khiến giá trị tài sản Mỹ mà Trung Quốc đang nắm giữ càng sa sút.

Trung Quốc hiện có 2.400 tỷ USD dự trữ ngoại hối, trong đó các tài sản bằng USD chiếm một tỷ lệ lớn. Trong đó, các chuyên gia cho rằng, Trung Quốc bán ra Nhân dân tệ và mua USD để đảm bảo một đồng Nhân dân tệ yếu.

Theo hãng tin AFP, tháng trước, Bộ Tài chính Mỹ đã khiến thị trường một phen phát hoảng khi công bố Trung Quốc đã cắt giảm mạnh lượng trái phiếu kho bạc Mỹ nắm giữ xuống còn 755,4 tỷ USD trong tháng 12 và chỉ còn là chủ nợ lớn thứ hai của Mỹ, sau Nhật Bản.

Tuy nhiên, sau đó, số liệu trên đã được điều chỉnh và Trung Quốc vẫn là chủ nợ số 1 của Mỹ. Số liệu được điều chỉnh tính tới cả lượng trái phiếu kho bạc Mỹ thuộc sở hữu của Trung Quốc nhưng lại nằm ở các thị trường thứ ba như Anh và Hồng Kông vốn không được tính tới trong số liệu thống kê ban đầu.


Thượng viện Mỹ ra dự luật trừng phạt TQ về tiền tệ
(Thanh Bình // Industry Week, People’s Daily, Reuters//VietnamNet)

Trước áp lực về vấn đề việc làm trong năm bầu cử, các thượng nghị sĩ Mỹ hôm 16/3 đã công bố một dự luật với nội dung cho phép nhà chức trách nước này áp dụng những biện pháp trừng phạt cứng rắn mới đối với Trung Quốc nếu Bắc Kinh không tái định giá đồng Nhân dân tệ.

Theo luật mới, Mỹ có thể tiến hành hàng loạt biện pháp trả đũa đối với bất kỳ hành động thao túng tiền tệ nào mà họ coi là "sự trợ giá bất công bằng". Văn bản này hiện nhận được sự ủng hộ của cả hai đảng chính trị chủ chốt ở Mỹ.

Trung Quốc hiện vẫn nhất quyết cự tuyệt việc tái nâng giá đồng Nhân dân tệ so với các ngoại tệ khác. (Ảnh: Reuters)

Động thái trên diễn ra đúng vào lúc các nhà lập pháp ở Washington đang tăng cường chỉ trích Trung Quốc trước các cuộc bầu cử giữa kỳ của Mỹ. Họ cáo buộc Bắc Kinh theo đuổi sự bất công bằng trong thương mại bằng cách ghìm giá đồng Nhân dân tệ để hỗ trợ xuất khẩu.

Phát biểu tại một cuộc họp báo công bố dự luật mới, Thượng nghị sĩ Dân chủ Mỹ Chuck Schumer cho hay: "Chúng tôi không thể tiến hành bước đi nào lớn hơn nhằm tạo ra thêm việc làm ở Mỹ ngoại trừ việc đương đầu với sự thao túng tiền tệ của Trung Quốc".

Tuần trước, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã lặp lại lời kêu gọi Trung Quốc thực thi tỉ giá hối đoái "theo thị trường", làm gia tăng áp lực của Mỹ về việc tái định giá đồng nội tệ của Trung Quốc đúng vào thời điểm xáo trộn trong quan hệ vốn đã phức tạp giữa Washington và Bắc Kinh.

Tuy nhiên, trong một thông điệp cứng rắn được đưa ra cuối tuần trước, Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo nhấn mạnh Bắc Kinh sẽ kháng cự lại bất kỳ áp lực nào của nước ngoài về một đồng Nhân dân tệ mạnh hơn.

Ngân hàng Thế giới (WB) mới đây cũng tham gia vào cuộc tranh luận khi tăng dự báo về tăng trưởng và lạm phát năm 2010 đối với Trung Quốc. WB đồng thời khuyến cáo Trung Quốc thắt chặt chính sách tiền tệ và nâng giá đồng Nhân dân tệ so với các ngoại tệ khác nhằm kiềm chế lạm phát và tình trạng bong bóng kinh tế.

( Tinkinhte.com tổng hợp từ nhiều nguồn)