Thách thức “đại kế hoạch” Trung Đông

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Từ khi vào Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Ba-rắc Ô-ba-ma đã có những bước đi cần thiết nhằm điều chỉnh quan hệ giữa Mỹ với Trung Đông và thế giới Hồi giáo trong chiến lược đối ngoại vừa hé lộ. Nhưng, “đại kế hoạch” của người đứng đầu Nhà Trắng đang vấp phải những trở ngại không dễ vượt. Trớ trêu thay, điều này lại xuất phát từ I-xra-en, một đồng minh quan trọng của Mỹ tại Trung Đông.

Khu định cư Do Thái tại Giê-ru-xa-lem đang vấp phải sự phản đối của người Pa-le-xtin và chính quyền Oa-sinh-tơn.

Mâu thuẫn đến "điểm nổ" khi Oa-sinh-tơn (ngày 19-7), yêu cầu Ten A-víp đình chỉ một dự án nhà - còn gọi là khu định cư  - đã được I-xra-en lên kế hoạch tại Đông Giê-ru-xa-lem. Trước đó, Đại sứ I-xra-en tại Mỹ Mai-cơn Ô-ren đã được triệu tới Bộ Ngoại giao Mỹ để nghe thông điệp rằng, I-xra-en không nên xúc tiến dự án mà nhà triệu phú người Mỹ I-rơ-vinh Mô-xcô-vít đang triển khai. Tuy nhiên, ngay lập tức, I-xra-en đã bác bỏ "lưu ý" theo đường ngoại giao của Nhà Trắng. Thủ tướng I-xra-en Ben-gia-min Nê-ta-ni-a-hu còn  tuyên bố, Ten A-víp có thể xây dựng nhà cửa ở bất kỳ khu vực nào tại Giê-ru-xa-lem và nhấn mạnh rằng, chủ quyền của I-xra-en với toàn bộ Giê-ru-xa-lem là "không thể tranh cãi"...

Thực ra, đây không phải lần đầu tiên xuất hiện “sóng gió” trong quan hệ Mỹ - I-xra-en. Tháng 5 vừa qua, trong chuyến công du ngắn ngày tới Mỹ của Thủ tướng B. Nê-ta-ni-a-hu, sự rạn nứt giữa hai đồng minh đã được công khai khi Oa-sinh-tơn cam kết theo đuổi giải pháp "hai nhà nước" và người Pa-le-xtin có quyền có một nhà nước thì, Ten A-víp khai hỏa bằng cảnh báo rằng, không thể giải quyết được vấn đề Pa-le-xtin cho đến khi thấy chắc chắn rằng, Oa-sinh-tơn có kế hoạch rõ ràng giải quyết vấn đề I-ran. Thậm chí, Thủ tướng đương nhiệm của I-xra-en lúc đó đã từ chối bày tỏ sự ủng hộ giải pháp “hai nhà nước” mà Tổng thống B. Ô-ba-ma xác định là mục tiêu giữa I-xra-en và Pa-le-xtin…

Hiện tại, quan hệ Mỹ - I-xra-en đang rơi vào trạng thái bế tắc nhất trong vài thập kỷ qua. Kể từ khi chính phủ cánh hữu do Thủ tướng Ben-gia-min Nê-ta-ni-a-hu đứng đầu lên nắm quyền (11-4-2009), tiến trình hòa bình Trung Đông đã xuất hiện những nghi hoặc. Bởi từ trước tới nay, ông Nê-ta-ni-a-hu và nội các I-xra-en chưa một lần chấp nhận nguyên tắc hình thành Nhà nước Pa-le-xtin. Vì nếu kế hoạch này thành hiện thực, trước tiên, I-xra-en sẽ phải xóa bỏ các “điểm định cư bất hợp pháp” mà những người cánh hữu đã dựng lên trên khắp khu Bờ Tây. Thêm vào đó, vấn đề Giê-ru-xa-lem cũng là trở ngại mang tính cốt lõi. Cả I-xra-en và Pa-le-xtin đều mong muốn sở hữu Thánh địa này và cho đến nay, không bên nào có ý định nhượng bộ.

Còn với Oa-sinh-tơn, vấn đề Trung Đông được xem là một trong những ưu tiên của Tổng thống B. Ô-ba-ma. Ông B. Ô-ba-ma từng yêu cầu chính phủ Do Thái tuân theo lộ trình hòa bình Trung Đông năm 2003 và phải “ngừng xây dựng các khu định cư” như một điều kiện tiên quyết; đồng thời đòi Ten A-víp phải có một quyết định rõ ràng về vấn đề này. Thế nhưng, những gì đang diễn ra sẽ là trở ngại lớn khiến người đứng đầu nước Mỹ không dễ vượt. Hiện chưa rõ liệu ông B. Ô-ba-ma có đi xa như Tổng thống Mỹ G.  Bu-sơ “cha” là cắt viện trợ tài chính nếu I-xra-en "bất tuân lệnh" hay không để hoàn tất chiến lược Trung Đông. Trong bối cảnh nước Mỹ đang cố cải thiện quan hệ với thế giới Hồi giáo, lôi kéo các nước A-rập ôn hòa vào một mặt trận thống nhất đối phó với I-ran, thì trở ngại từ I-xra-en là bất lợi lớn. 

Dự kiến ngày 27-7 tới, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Rô-bớt Ghết sẽ có chuyến thăm I-xra-en. Lầu Năm Góc tiết lộ, cùng với thảo luận về tham vọng hạt nhân của I-ran, một nội dung quan trọng khác mà ông R. Ghết sẽ thảo luận với các nhà lãnh đạo Ten A-víp là các khu định cư ở Bờ Tây. Xem ra các khu định cư của người Do Thái đang thực sự là một thách thức với “đại kế hoạch” của Oa-sinh-tơn trong những ngày tới.

(Theo Trung Hiếu // Hanoimoi Online)