Thế giới năm 2010

Khởi tạo bởi : diembao |  Đăng bởi : tinkinhte  | Cập nhật: 24/01/2010 20:18

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Biến đổi khí hậu là mối quan tâm lớn của mọi người trong năm 2010. Ảnh Reuters

Tin lành là thế giới sẽ hồi phục từ cơn suy thoái và bức tranh kinh tế thời hậu khủng hoảng sẽ rõ nét hơn. Nhưng diện mạo bức tranh ra sao lại là một điều khiến cho nhiều người vẫn chưa thể vui.

Bức tranh đa sắc

Tỉ lệ thất nghiệp cao, khoản nợ lớn, thâm thủng ngân sách nhiều sẽ vẫn theo chân các quốc gia trong năm 2010, dẫn đến những bất ổn về chính trị, kinh tế, xã hội. Thế nhưng, giới doanh nghiệp sẽ phải lập ra các chiến lược dài hạn cho tương lai thay vì các giải pháp tình thế ngắn hạn. Có vẻ như bức tranh khá bi quan trong năm 2010, một năm hứa hẹn sự hồi phục kinh tế, xét kỹ thì chỉ là sự tăng trưởng rất nhẹ.

Năm 2010, Trung Quốc cùng với Mỹ sẽ là trung tâm của mọi vấn đề quốc tế, từ kinh tế cho đến biến đổi khí hậu hay ngoại giao hạt nhân. Hai nước này cùng các cường quốc mới nổi khác sẽ có mặt trong nhóm G20, là các nhóm các quốc gia có tiếng nói quyết định trên thế giới.

Biến động xã hội, kinh tế, tài chính, thất nghiệp sẽ vẫn là một chủ đề trong năm 2010. Trong những nỗi thất vọng có sự hy vọng, trong những thách thức có cơ hội. Thắng – bại, được – mất, buồn – vui sẽ quyết định năm 2010 sẽ là huy hoàng hay hoang tàn.

Cúm heo sẽ vẫn gây ra sự khác biệt lớn giữa các quốc gia giàu và nghèo, và sẽ vẫn là một thách thức lớn với cả thế giới, và một khi trở lại thì càng nguy hiểm hơn, lây lan nhanh hơn.

Các quốc gia nghèo vẫn sẽ yêu cầu các nước giàu phải giúp họ chống lại biến đổi khí hậu, nếu không thì tất cả sẽ cùng chung thảm họa. Đây không phải là cuộc mặc cả giữa Mỹ và Trung Quốc, châu Âu và Ấn Độ, mà đó là cuộc thương thảo với Thiên nhiên.  Đó cũng là cơ hội cho một nền kinh tế xanh, khi các quốc gia tìm cách đầu tư vào các biện pháp thích ứng với biến đổi khí hậu, như năng lượng tái tạo, công nghệ xanh, giảm khí thải…

Đây sẽ là một năm bận rộn của ngoại giao hạt nhân, với các nỗ lực không phổ biến loại vũ khí hủy diệt này. Trong năm 2010, Nga và Mỹ sẽ tiến hành cắt giảm nhiều kho vũ khí hạt nhân của mình, nhưng Iran và Cộng hòa dân chủ nhân dân Triều Tiên sẽ vẫn tiếp tục các chương trình nguyên tử. Do vậy giấc mơ phi hạt nhân hóa, sẽ không thành.

Thất nghiệp của Mỹ có thể giảm xuống 8% từ mức trên 10% hiện nay. Ảnh AFP

Khó cho Obama

Đây sẽ là một năm khó khăn cho tổng thống Barack Obama khi phải đối mặt với các vấn đề đối nội và đối ngoại nan giải. Tỉ lệ ủng hộ giảm, kinh tế suy thoái, thất nghiệp gia tăng, sẽ khiến người dân đổ lỗi thời kỳ khó khăn lên tổng thống. Nắm trong tay giải Nobel hòa bình, ông hẳn sẽ phải mạnh tay không chỉ với Iran, Cộng hòa dân chủ nhân dân Triều Tiên, mà còn với các đồng minh.

Dân Mỹ, vốn mạnh tay chi tiêu, sẽ vẫn giữ chặt tay mình trong túi trong năm 2010,  vì gánh nặng nợ nần và tình trạng thất nghiệp. Năm 2010 hầu hết người Mỹ sẽ không cảm thấy tốt đẹp về triển vọng của mình. Mỹ sẽ hồi phục kinh tế, nhưng sẽ rất chậm, và bị giằng xé giữa hai xu hướng: suy thoái sâu thường dẫn đến phục hồi mạnh hay khủng hoảng tài chính dẫn đến phục hồi yếu ớt. Sự tương tác của hai trở lực này không đưa đến một chu kỳ kiểu hình chữ V, U hay W mà là một kiểu hình căn bậc 2: một sự mở rộng khởi đầu mạnh mẽ, sau đó lại tăng trưởng yếu ớt, lâu dài.

Tỉ lệ thất nghiệp sẽ giảm còn 8%, so với 10% năm 2009. Tỉ lệ tăng trưởng có thể đạt tới mức dự đoán 2,5% trong năm 2010. Cục Dự trữ Liên bang sẽ phải đối mặt với cuộc chiến với các chính trị gia sau khi chống chọi với khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế. Rất có thể đảng Dân chủ sẽ mất thế đa số vào tay đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ vào tháng 11.

Châu Á trỗi dậy

Khủng hoảng của thế giới lại chứng kiến sự trỗi dậy của Trung Quốc và Ấn Độ. Thế nhưng mức tăng trưởng của các quốc gia mới nổi này phần lớn là từ các gói kích cầu của chính phủ, và do vậy, dù tăng nhanh, nhưng không đủ mạnh để kéo cả thế giới lên.

Châu Âu và Mỹ làm giảm hàng xuất khẩu của Trung Quốc, nhưng tăng trưởng của quốc gia này sẽ từ 8% trở lên trong năm 2010. Nhiều người Trung Quốc coi cuộc khủng hoảng kinh tế hiện tại là một cơ hội để chuyển dịch cán cân quyền lực quốc tế về phía quốc gia mình. Dù vậy quan hệ ổn định với Mỹ của nước này sẽ vô cùng quan trọng, và năm 2010 sẽ là năm mà nước này tìm cách cùng với Mỹ giải quyết các vấn đề quốc tế, từ khủng hoảng kinh tế đến biến đổi khí hậu.

Trung Quốc sẽ trở thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới năm 2010. Ảnh NYT

Trung Quốc năm 2010 sẽ có hai cột mốc kinh tế quan trọng, đó là vượt qua Nhật Bản để trở thành nền kinh tế lớn thứ hai, sau Mỹ, và xuất khẩu sẽ đạt 10% tổng lượng xuất khẩu của thế giới. Vấn đề cắt giảm khí thải sẽ được đưa vào kế hoạch mới 5 năm về kinh tế. GDP sẽ đạt đến mức 3,8 nghìn tỉ đô la Mỹ và dân số sẽ tăng đến đỉnh vào năm 2010.

Chính phủ mới của Nhật Bản phải đối mặt với nhiều thách thức từ di sản của hai thập niên trước với các khoản nợ khổng lồ. Điều đất nước này cần là phải cải cách hệ thống thuế để tăng thu nhập, nhưng năm 2010 vẫn chưa thể bắt đầu. Giới kinh doanh Nhật Bản chắc sẽ hướng đến thị trường Trung Quốc và Hàn Quốc nhiều hơn khi giới tiêu dùng Mỹ vẫn chưa chịu chi tiêu.

“Nhờ” thời tiết khắc nghiệt, lần đầu tiên trong lịch sử, sản lượng công nghiệp Ấn Độ vượt qua nông nghiệp, vốn chỉ chiếm 17% trong năm 2009. Pakistan sẽ vẫn có cơ hội ổn định, nhưng không chắc chắn, nhờ vào sự hỗ trợ của Mỹ, cả quân đội lẫn tài chính trong năm 2010, nhưng căng thẳng với Ấn Độ có thể bùng phát bất cứ lúc nào.

Kevin Rudd sẽ tái đắc cử thủ tướng ở Australia cuối năm 2010, vì thành tích giữ cho quốc gia này không bị rơi vào suy thoái kinh tế. Dự báo kinh tế nước này sẽ tăng trưởng mức 2,25% năm 2010, dù rằng thất nghiệp và lạm phát có thể tăng, trong khi chi tiêu chính phủ giảm. Rất có thể thủ tướng Kevin Rudd sẽ đưa ra một chiến dịch để Australia thành một nước cộng hòa vào cuối nhiệm kỳ.

Chiến trường Afghanistan tiếp tục là thử thách cho NATO, và lực lượng này có thể bị đánh bại, dù Mỹ đã tăng thêm quân. Sớm hay muộn, châu Âu cũng sẽ phải nghĩ đến việc đàm phán với Taliban. Sẽ không có sự lạc quan nào cho quốc gia này trong năm 2010.

Một vấn đề nan giải nữa là làm sao để thế giới Hồi giáo và phương Tây cùng chung sống hòa bình. Bất chấp toàn cầu hóa và tiến bộ khoa học, thế giới sẽ vẫn đầy đức tin, và nền chính trị về bản sắc – tính cục bộ, quốc gia và khu vực, sẽ trở nên phổ biến, do vậy sẽ khó mà tránh được sự đụng độ giữa các nền văn minh với nhau.

Israel bước vào năm 2010 với vấn đề quan tâm nhất: bom hạt nhân của Iran. Năm 2010 sẽ là năm quyết định của Israel, phương Tây và Iran về vấn đề này. Iran sẽ vẫn thu hút sự chú ý của thế giới, với câu hỏi lớn trong năm 2010 là liệu Israel và Mỹ có không kích các địa điểm hạt nhân của Iran hay không? Câu trả lời là là gần như không, nhưng nếu xảy ra không kích, thì chắc đó phải là từ Israel.

Cuối năm 2010 người Iraq sẽ kiểm soát đất nước này, nhưng đó là một hy vọng đầy những nguy hiểm. Hai miền Nam Bắc Triều Tiên cùng chung màu áo đội tuyển tranh tài ở World Cup, dù ý thức hệ vẫn còn cách biệt nhau bằng một làn ranh chiến tranh. Quan hệ nóng lạnh của Cộng hòa dân chủ nhân dân Triểu Tiên với các quốc gia khác sẽ vẫn không thay đổi.

Mỹ Latin độc lập lần hai

Người dân Mỹ Latin sẽ vẫn phải nhìn lại trong năm 2010, khi mà nhiều chính phủ đánh dấu hai thế kỷ độc lập khỏi sự cai quản của Tây Ban Nha. Đây sẽ là một năm sôi động khi tổng thống cánh tả Hugo Chavez tuyên bố một nền “độc lập lần hai”, lần này là thoát khỏi sự phụ thuộc vào Mỹ.

Châu Mỹ Latin sẽ tìm cách thoát ra khỏi sự phụ thuộc vào Mỹ.

Brazil sẽ bầu tổng thống, nhưng dù ai thắng thì quốc gia này vẫn sẽ thụ hưởng thời kỳ tốt đẹp vì đây là một trong những nước chịu suy thoái sau cùng, nhưng lại là thoát ra đầu tiên. Kinh tế tăng trưởng, lạm phát thấp, chính trị lại dân chủ, Brazil vẫn sẽ giữ khuynh hướng này năm 2010. Các cuộc bầu cử ở Chi-lê, Colombia, Costa Rica có lẽ sẽ vẫn không thay đổi tình hình hiện hành.

Canada sẽ coi Bắc Cực là một phần lãnh thổ của mình, nhưng sẽ gặp nhiều sự cạnh tranh từ Mỹ, Nga, và châu Âu. Dù ai lãnh đạo quốc gia này năm 2010 thì nước này cũng sẽ đồng thuận phải thúc đẩy nghiên cứu, phát triển và bảo vệ.

Cơ hội của châu Âu

Đầu năm 2010 có thể hiệp ước Lisbon sẽ trở thành luật, và nhiều quốc gia châu Âu dường như thở phào nhẹ nhõm chấm dứt 8 năm tranh cãi. Dẫu rằng còn nhiều điều phải làm, nhiều thứ chưa hoàn thiện, nhiều vấn đề còn tranh cãi, nhiều quyền lợi còn bất đồng, thì việc hướng tới một châu Âu nhất thể hóa cũng làm tăng sức mạnh của liên minh này, và mang đến cơ hội nhiều hơn cho họ, với tiếng nói mạnh mẽ hơn trong các vấn đề quốc tế. Nhưng nhiều người sẽ vẫn quan ngại thể chế này không hoạt động hiệu quả vì các chính quyền sẽ vẫn bị lôi cuốn vào các chính sách giải quyết nạn thất nghiệp của riêng mình.

Giới chính trị Anh cũng sẽ phải trải qua một năm nặng nề. Công đảng đối mặt với nguy cơ thất cử trong tháng 5 vào tay đảng Bảo thủ, dẫn đến nhiều sự thay đổi, cả về chính trị lẫn kinh tế, xã hội. Năm 2010, Anh sẽ vẫn phải chịu khoản thâm hụt ngân sách như năm 2009.

Tổng thống Nicolas Sarkozy của Pháp dù không được nhiều người ủng hộ, nhưng cũng chưa có đối thủ trong nước trong cuộc bầu cử năm 2010, nên sẽ vẫn nắm quyền, bất chấp thất nghiệp và căng thẳng xã hội gia tăng.

Nước Đức sẽ hồi phục kinh tế nhanh với sự lãnh đạo của liên minh mới, vẫn do thủ tướng Angela Merkel lãnh đạo. Dù khó, vì 2010 mới là năm mà Đức sẽ phải cảm nhận sự suy thoái; kinh tế sẽ tăng nhẹ, nhưng thất nghiệp vẫn cao. Nước này còn phải chịu sức ép của Mỹ yêu cầu góp quân cho chiến trường Afghanistan, và siết chặt trừng phạt Iran nếu quốc gia này không hợp tác với các thanh sát viên quốc tế. Giữa lúc đó, Đông Đức cũ lại có sức lôi cuốn lớn, khi đây được coi là một hương vị của lịch sử.

Nga sẽ vẫn chưa có triển vọng sáng sủa trong năm mới, và một lần nữa sẽ vẫn chìm trong góc khuất của thế giới. Dù ổn định hơn,  nhưng tương lại vẫn còn chưa đoán định được. Về đối ngoại, chính sách của quốc gia này năm 2010 sẽ bắt đầu với cuộc bầu cử ở Ukraine vào tháng 1. Năm năm trước Nga ủng hộ ứng viên thân Nga là Viktor Yanukovich, nhưng cuộc cách mạng Cam đưa Viktor Yushchenko lên nắm quyền. Từ đó nhiều tranh chấp xảy ra, nhất là về cung cấp khí đốt.

Năm 2010 sẽ là năm của xe đạp ở Châu Âu, khi hàng loạt các thành phố lớn đưa ra các chiến dịch đi làm bằng xe đạp.

World Cup châu Phi

Thế giới sẽ hướng sự chú ý về châu Phi với tiềm năng về tăng trưởng lớn, với triển vọng sáng sủa trong năm 2010, là năm mà lần đầu tiên được tổ chức World Cup.

Với giải World Cup, đây sẽ là một năm của bóng đá châu Phi, và giải đấu này sẽ cho thấy những tài năng lẫn sự yếu kém của châu lục này. Bất chấp bị chỉ trích về tỉ lệ tội phạm cao, tình trạng lao động kém, kinh tế èo uột, Nam Phi sẽ chứng tỏ những ai nghi ngờ khả năng tổ chức của họ là sai.

Somalia là quốc gia khó sống nhất trên thế giới vào năm 2010, với những nạn cướp biển, nghèo đói và chết chóc.

(Theo Thời báo kinh tế Sài Gòn // The Economist)