Khu định cư Do Thái: Ngõ cụt của hòa bình Trung Đông

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Nỗ lực của cộng đồng quốc tế sau cuộc đàm phán hòa bình gián tiếp giữa Ixraen và Palextin (hồi đầu tháng 3) cũng như hội nghị của Nhóm bộ tứ (Liên hợp quốc, Nga, Mỹ và Liên minh châu Âu tại trụ sở của Bộ Ngoại giao Nga (19-3); chuyến thăm vùng đất Thánh của Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki Mun vừa kết thúc… đã bị kế hoạch xây dựng các khu định cư mới ở Đông Giêruxalem của Ten Avíp chặn đứng.

Ngoại trưởng Ixraen A.Libơman, tuần qua đã lên tiếng bác bỏ khả năng "nhượng bộ lãnh thổ" cho người Palextin. Ông A.Libơman một mặt thừa nhận, vùng đất Đông Giêruxalem này bị Ixraen thôn tính sau cuộc chiến tranh năm 1967 nhưng lại cho đây là một bộ phận không thể tách rời của Ixraen. Và rằng, đây là vùng đất không thể thương lượng... Tuyên bố trên của Ngoại trưởng Ixraen đã "đổ thêm dầu vào lửa" và lập tức thổi bùng làn sóng xung đột mới ở Trung Đông.

Khu định cư Do Thái mới tại Đông Giêruxalem đang được Ixraen khẩn trương xây dựng.

Việc xây dựng các khu định cư Do Thái trên những vùng đất của người Palextin không phải vấn đề mới. Những "chung cư" cao tầng cũng như những ngôi biệt thự cho người Do Thái dưới tên gọi "khu định cư" được Ten Avíp thực hiện từ hơn 40 năm qua. Khi Ixraen đánh chiếm Dải Gada (tháng 6-1967), Thủ tướng Ixraen lúc đó là L.Étcôn tuyên bố, khu vực này sẽ dành cho các khu định cư Do Thái để tạo một vùng đệm tại sườn phía Tây Nam Ixraen. Kế hoạch này liên tục được tiếp nối và nở rộ khi Chính phủ cánh hữu của Thủ tướng B.Nêtaniahu lên nắm quyền hồi đầu năm 2009. Đương kim Thủ tướng B.Nêtaniahu, người từng nổi tiếng với quan điểm 3 không (không trao trả cao nguyên Gôlan cho Xyri, không đàm phán với bất cứ điều kiện nào đặt ra trước và không đàm phán về quy chế của Giêruxalem), nay trở lại cầm quyền, đã một lần nữa hướng theo con đường "cứng rắn" này. Vết rạn mới trên con đường cũ đang đẩy quan hệ đồng minh Oasinhtơn - Ten Avíp vào thế "tiến thoái lưỡng nan".

Từ khi bước vào Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Barắc Ôbama đã cam kết theo đuổi mục tiêu thành lập một Nhà nước Palextin độc lập. Tuy nhiên, người đứng đầu Nội các Ixraen, B.Nêtaniahu vẫn lắc đầu với một nhà nước như vậy. Bởi để kế hoạch này thành hiện thực, trước tiên, Ixraen phải xóa bỏ các điểm "định cư bất hợp pháp" mà những người cánh hữu đã dựng lên trên khắp Bờ Tây. Mâu thuẫn giữa Oasinhtơn và Ten Avíp trong thời gian qua là dễ hiểu. Trong khi Oasinhtơn phản đối việc xây dựng các khu định cư mới thì Ten Avíp chưa bao giờ tỏ ra muốn dừng lại. Mới đây nhất, kế hoạch xây 1.600 nhà ở mới tại Đông Giêruxalem được Ten Avíp công bố đúng vào thời điểm Phó Tổng thống Mỹ G.Baiđơn thăm Trung Đông. Oasinhtơn đã tỏ rõ nỗi thất vọng trước kế hoạch này trong các tuyên bố từ Nhà Trắng sau chuyến thăm.

Trong một động thái mới, ngày 26-3, Người phát ngôn của Thủ tướng Ixraen cho biết, trong chuyến thăm Mỹ vừa kết thúc của Thủ tướng B.Nêtaniahu, hai bên không giải quyết được bất đồng về xây dựng nhà định cư Do Thái mới tại Đông Giêruxalem. Đây không phải là lần đầu tiên B.Ôbama và B.Nêtaniahu bất đồng quan điểm. Hồi tháng 11-2009, sau cuộc họp kín kéo dài gần 2 giờ, Thủ tướng B.Nêtaniahu đã rời Nhà Trắng mà không có Tổng thống B.Ôbama đi cùng; người đứng đầu nước Mỹ cũng không dự cuộc họp báo chung sau đó như thông lệ.

Dường như quan hệ đồng minh Mỹ - Ixraen đang ở thời điểm khó khăn nhất trong vài thập kỷ qua do các khu định cư của người Do Thái.

Nhóm bộ tứ cùng dư luận quốc tế tuần qua đã lên tiếng đòi Ten Avíp ngừng xây dựng các khu định cư và kêu gọi Ixraen và Palextin nối lại các cuộc thương lượng. Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ về Trung Đông, ông Mixen đang hối hả chuẩn bị trở lại đây để thúc đẩy các cuộc đối thoại hòa bình Ixraen - Palextin sau kỳ nghỉ lễ dài một tuần của người Do Thái bắt đầu từ ngày 30-3 tới. Tuy nhiên, sự "kiên định" của Ten Avíp với các khu định cư Do Thái đi liền với cuộc phong tỏa kéo dài gây khốn khó cho người dân Palextin đang đẩy tiến trình hòa bình Trung Đông vào ngõ cụt.