Ở châu Á, Nga thích làm kinh tế hơn là chính trị?

Chuyến tàu chở dầu xuất phát từ Công ty Sakhalin Energy, một công ty của Nga, đã cập cảng Hàn Quốc, ngày 23-7, đánh dấu chuyến tàu chở dầu thứ 200 tròn sang thị trường châu Á - Thái Bình Dương.

Hiện nhiều hãng chế biến dầu mỏ và công ty năng lượng của Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Mỹ, Philippines, Thái Lan đều mua “vàng đen” của Công ty Sakhalin Energy phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu sản phẩm xăng dầu đã chế biến.

Nhờ vậy mà đơn hàng cho Công ty Sakhalin Energy cũng như hàng loạt các đại gia dầu khí khác của Nga đã mở ra một bước tiến mới. Hơn thế, có thể thấy tiềm năng xuất khẩu năng lượng của Liên bang Nga đang và sẽ còn tăng đáng kể sau những bước đi mở đường của chính phủ nước này sang các thị trường châu Á giàu tiềm năng, nhất là đất nước rộng lớn hơn tỷ dân Trung Quốc.

Để chuẩn bị cho thị trường hàng đầu châu Á này, Nga đã đạt được thoả thuận đưa trực tiếp dầu mỏ khai thác ở đông Sibiri qua đường ống đến biên giới với Trung Quốc và đến bờ Thái Bình Dương. Trong khuôn khổ dự án này, Nga và Trung Quốc đã hợp tác xây dựng xí nghiệp chế biến dầu mỏ và thành phố cảng ở ngoại ô Vladivostok, phục vụ những tàu chở dầu cỡ lớn có thể vận chuyển gần 300.000 thùng dầu.

Ngoài ra, Nga và Trung Quốc cũng đang đàm phán về dự án xây dựng đường ống dẫn khí từ lãnh thổ Nga và hai bên đều hy vọng mùa thu năm nay sẽ thảo ra công thức thanh toán giá khí đốt mà cả hai bên đều có thể chấp nhận được

Dầu khí là sản phẩm không mấy khi ế hàng và trên thị trường thế giới, sức cầu với “vàng đen” luôn lớn mạnh và bền vững, nhưng tại sao Nga phải tích cực tìm kiếm đầu ra đến vậy?

Có lẽ vì hiện giờ khách hàng chính của Nga vẫn là châu Âu, và khi Nga “không vui” với các nước châu Âu thì các khách hàng đó sẽ đau đầu vì thiếu nhiên liệu, nhất là vào những ngày đông tuyết trắng. Tuy nhiên nếu hạn chế bán cho châu Âu vì một mục tiêu nào đó ngoài kinh tế, Nga cũng chịu thiệt vì nguồn thu sẽ co lại ngay lập tức.

Nga sẽ vẫn đạt được mục tiêu răn đe cảnh báo với một quốc gia châu Âu nào đó, mà vẫn không lo thiếu tiền bán dầu khí, nếu châu Á mua hàng đều đặn.

Có vẻ như, việc đa dạng hóa thị trường năng lượng của mình sang châu Á rộng lớn giàu tiềm năng sẽ giúp Nga có nhiều lựa chọn hơn trong các chính sách với châu Âu – địa bàn luôn là ưu tiên số 1 trong chính sách đối ngoại của Nga. 

Ở châu Âu, Nga có thể gạt bớt lợi ích kinh tế để lo cho vấn đề an ninh và chính trị. Nga có thể đóng khoá cho dầu ngừng chảy sang châu Âu, tự giảm bớt dòng tiền từ dầu khí để đạt được mục đích răn đe, cảnh cáo đối thủ. Nhưng ở châu Á dường như ngược lại. Đó là thị trường để Nga làm ăn kinh tế hơn là chính trị.

Vậy nên, động thái thắt chặt quan hệ liên tục thời gian gần đây của Nga với Trung Quốc, Ấn Độ, và cả Nhật Bản bất chấp vẫn còn nhiều những bất đồng, có lẽ mang tính thực dụng thiên về kinh tế nhiều hơn là tạo ảnh hưởng làm đối trọng với Mỹ như Mỹ đang lo ngại và một số nước châu Á đang suy xét.

Đương kim Tổng thống Nga Dmitry Medvedev hiện nay từng là Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn dầu khí quốc gia Nga Gazprom. Tính thực tế của một doanh nhân và sự gắn bó với thị trường dầu khí toàn cầu có lẽ vẫn tạo dấu ấn lên một chính sách đối ngoại thực tế của ông, trước khi một ý tưởng về ý thức hệ xen vào.

Vậy nên có thể Trung Quốc vẫn đang kỳ vọng Nga là đồng minh, đối trọng với Mỹ, song có lẽ Nga chỉ coi Trung Quốc là một đối tác kinh tế. Về chính trị, Nga đang tập trung vào “chiến trường chính” ở châu Âu, nơi NATO vẫn đang mở cửa đón chào thành viên mới và Mỹ vẫn đang xây dựng những lá chắn tên lửa bên hông nước Nga.

Vậy nên ảnh hưởng của Nga ở châu Á sẽ tập trung vào kinh tế hơn là chính trị.