Sao dân Iraq bất bình vì hợp đồng dầu với Trung Quốc?

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Hợp đồng đầu tiên về khai thác dầu mỏ thờihậu Saddam Hussein mà Trung Quốc ký với Iraq năm 2008 được xem như mộtphép thử đối với mong muốn của quốc gia Vùng Vịnh trong chủ trương mởcửa một ngành mà trước đó bị cấm đầu tư nước ngoài.

Mộtnăm sau, Tập đoàn Dầu khí quốc gia Trung Quốc (CNPC) đã bắt tay vàokhai thác mỏ Ahdab ở tỉnh Wasit, đông nam Baghdad. Và mặc dầu mối quanhệ giữa CNPC và chính quyền ở Baghdad rất suôn sẻ, sự hiện diện của mộtcông ty nước ngoài ở một vùng đất hẻo lánh và nghèo nàn của Iraq đã làmdấy lên một làn sóng bất bình trong dân chúng địa phương.

"Chúng tôi chẳng nhận được thứ gì trực tiếp từ công ty Trung Quốc,và chúng tôi đang phải chịu thiệt hại", Mahmoud Abdul Ridha, lãnh đạoHội đồng tỉnh Wasit, than phiền.

Ngân sách của tỉnh Wasit đã bị Baghdad thu hẹp một nửa trong năm quado giá dầu trên thị trường quốc tế tụt giảm. "Hiện nay đang có một cuộckhủng hoảng về việc làm. Chúng tôi cũng cần mở mang đường sá, xây dựngtrường học và các nhà máy xử lý nước. Chúng tôi cần rất nhiều thứ".

Kết quả là một phong trào đòi quyền lợi của người dân địa phương đãnổ ra - đặc biệt là ở một đất nước mà bất đồng chính trị thường có nguycơ phải đối diện với cái chết. Phong trào này đòi dành ra ít nhất 1 USDtừ mỗi thùng dầu khai thác được tại mỏ Ahdab cho việc cải thiện cácnguồn tiếp cận nước sạch, các dịch vụ y tế, trường học, đường sá vànhiều nhu cầu khác của Wasit.

Làn sóng bất bình thậm chí còn vượt ra ngoài tỉnh Wasit. Nỗi thấtvọng trào dâng biến thành sự phá hoại và hăm dọa nhằm vào các công nhândầu lửa Trung Quốc, biến mỏ dầu Ahdab thành một lời cảnh báo đối vớinhững công ty dầu lửa quốc tế đang tìm cách tham gia dòng chảy ồ ạt tìmkiếm lợi nhuận từ những mỏ dầu dồi dào của Iraq.

Một trật tự xã hội mới

Do Iraq phụ thuộc rất nhiều vào nguồn thu từ dầu lửa, bất cứ một sựdo dự ngập ngừng nào của các công ty dầu lửa về đầu tư đều có nghĩa lànước này sẽ tiếp tục phải chịu đựng tình trạng bất ổn về kinh tế vàchính trị. Tất cả các nguồn thu từ dầu lửa trực tiếp về tay chính phủ ởBaghdad và là nền tảng của ngân sách quốc gia.

Đến nay, chính phủ Iraq vẫn từ chối các yêu sách của địa phương. Tuynhiên, dân chúng ở Wasit vẫn cảm thấy có thể tạo ra điều gì đó mới mẻ.

"Chẳng ai dám đòi hỏi một điều tương tự dưới thời Saddam Hussein",Ghassan Ali, một nông dân 43 tuổi sống ở gần mỏ dầu, bày tỏ. "Nhưng giờđây chúng tôi là một đất nước dân chủ, vì vậy chúng tôi có quyền đòihỏi quyền lợi của mình như bất cứ một địa phương nào khác ở Iraq".

Cốt lõi của làn sóng bất bình ở Wasit, ngoài việc thuê vài trăm cưdân làm nhân công và bảo vệ với mức lương chưa đầy 600 USD/tháng, mỏdầu Ahdab - một dự án khai thác khoảng 3 tỷ USD - chẳng cung cấp chođịa phương một lợi ích nào khác.

Một số nông dân sống ở xung quanh mỏ dầu lập tức có phản ứng. Họ pháhoại các máy phát điện của công ty và cắt đứt các đường dây điện trongnỗi tức giận rằng các mỏ dầu của đất nước mình rơi vào tay công tyTrung Quốc một cách bất công. Nhiều người khác than phiền rằng họ nhậnđược rất ít việc làm.

Về phía mình, CNPC giải thích rằng họ cần tương đối ít lao động vìvẫn đang trong giai đoạn thăm dò của dự án kéo dài 23 năm tại mỏ Ahdab.Giai đoạn khai thác, theo dự định, chưa thể bắt đầu trong vòng 2 nămrưỡi nữa.

CNPC cho biết, hiện nay các lao động Trung Quốc làm việc tại mỏAhdab (khoảng 100 người) không mấy khi ra khỏi khu vực của mình vì losợ sẽ bị bắt cóc, ngay cả khi Chính phủ Iraq đã triển khai thêm lựclượng an ninh tới bảo vệ nơi này.

Thế nhưng, làn sóng bất bình của người Iraq giờ đây lại biến thànhmột phong trào công khai bày tỏ những lo ngại về quyền của người laođộng, quyền lực của chính quyền địa phương, tình trạng ô nhiễm, các quyđịnh tuyển dụng...

Ghassan Atiyyah, Giám đốc điều hành tổ chức có tên Quỹ Phát triển vàDân chủ Iraq, cho biết, phong trào mới ở tỉnh Wasit là một phần của mộtsự thay đổi sâu rộng hơn trong xã hội Iraq.

"Có một sự biến đổi xã hội đang diễn ra ở Iraq mà phải mất nhiều nămnữa mới có thể định hình. Mặc dầu vậy, những gì chúng tôi đang chứngkiến là một trật tự xã hội mới đang nổi lên, khi người dân nghèo nôngthôn thách thức cư dân thành thị, những người hay coi thường họ".

Nhân công nội sẽ tiếp tục thất nghiệp

Chính phủ Iraq và CNPC lại giảm nhẹ những căng thẳng ở Wasit, khẳng định rằng nhìn chung mọi thứ vẫn diễn ra theo đúng kế hoạch.

Tuy nhiên, bất ổn lại diễn ra vào một thời điểm nhạy cảm quan trọngđối với ngành dầu lửa Iraq, ngành đang phải chật vật để đạt được cácmức sản lượng của những năm tháng trước cuộc chiến và hiện đang chuẩnbị bán đấu giá 10 mỏ dầu cho các công ty quốc tế vào mùa thu này.

Ahdab có trữ lượng khoảng 1 tỷ thùng, ít nhất trong số các mỏ dầucủa Iraq. Mỏ Rumaila ở miền nam - mà CNPC và Tập đoàn Dầu lửa Anh(British Petroleum) đã ký một hợp đồng khai thác hồi tháng 6 vừa qua -là mỏ lớn nhất với trữ lượng khoảng 17,8 tỷ thùng.

CNPC cho hay, tập đoàn này đã thương lượng lại một hợp đồng thờiSaddam Hussein tại Ahdab hồi tháng 8 năm ngoái, biết rằng họ sẽ chỉ cólãi vỏn vẹn 1%.

"Chúng tôi muốn đặt chân vào phía trong cánh cửa", trích lời HanRuimin, Phó Chủ tịch Công ty Al Waha Petroleum - liên doanh tại Ahdabgiữa công ty Trung Quốc và Zhenhua Oil (cũng của Trung Quốc). "Chiếnlược của chúng tôi đã có tác dụng, bởi vì chúng tôi vừa nhận được mộthợp đồng khác", ông này nói, ngụ ý mỏ dầu Rumaila.

Xung quanh mỏ Ahdab là những người nông dân sống trong những ngôinhà ổ chuột không có điện mà cũng chẳng có nước. Họ hy vọng sự xuấthiện của công ty Trung Quốc sẽ giúp họ thoát cảnh bần hàn. Trong thựctế, CNPC chỉ thuê khoảng 450 nhân công mà nhiều người trong số này lạikhông phải là người Wasit, theo người dân và các quan chức địa phương.

"Vấn đề là người dân trông chờ hàng nghìn việc làm ngay lúc này,nhưng rốt cục họ nhận ra rằng công ty dùng máy móc nhiều hơn là nhâncông", Ali Hussein, một quan chức địa phương nói.

Ông Hussein cho hay, những gì người dân phải chịu đựng đã khiến ôngphải bàn bạc vấn đề một cách thẳng thừng với công ty Trung Quốc. Thếnhưng, vấn đề vẫn chưa được giải quyết.

Hồi đầu năm nay, nông dân trong khu vực than phiền rằng, các trangthiết bị điện tử và thăm dò địa chất của công ty đang gây hư hại chomùa màng và những ngôi nhà xung quanh mỏ vốn đã xiêu vẹo của họ. Tìnhtrạng cắt đứt hoặc đánh cắp các đường dây điện - với nhiều trong số nàychạy qua cánh đồng - và các máy phát điện thường xuyên diễn ra, chưa kểmột vụ tấn công rocket vào mùa xuân năm nay mà nhiều người cho rằngnhắm tới mỏ Ahdab.

Sự hiện diện của công ty Trung Quốc với các nguồn lực lớn để thăm dòvà khai thác dầu mỏ tại một vùng nghèo nàn của Iraq đã làm dấy lên mộtlàn sóng bất bình trong dân chúng địa phương.

Sẽ có thêm nhiều vấn đề nữa nảy sinh vào mùa xuân năm tới, khi 1.000công nhân Trung Quốc tới đây để xây dựng nhà máy lọc dầu trung tâm.

Han Ruimin cho biết, ông tin rằng sẽ không có chuyện thuê ngườiIraq. "Chúng tôi chẳng có đủ thời gian mà đào tạo người dân địa phươnglàm công việc đó".

( Vietstock)

(Internet)