“Cuộc chiến” lốp xe hơi giữa Mỹ và Trung Quốc: Phép thử về mậu dịch tự do

Khởi tạo bởi : diembao |  Đăng bởi : tinkinhte  | Cập nhật: 01/10/2009 13:39

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Sản xuất lốp xe ở Trung Quốc.

Bộ Thương mại Trung Quốc ngày 14-9 đã đệ đơn khiếu nại lên Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) về mức thuế mới mà Mỹ áp đặt với các loại lốp ô tô nhập khẩu từ Trung Quốc, khơi mào một cuộc chiến thương mại Trung - Mỹ vốn âm ỉ nguy cơ từ bao lâu nay.

Đây không phải lần đầu tiên diễn ra tranh chấp thương mại giữa hai cường quốc xuất, nhập khẩu này. Tuy nhiên, đây là cuộc chiến thương mại đầu tiên trong nhiệm kỳ của Tổng thống Mỹ Ba-rắc Ô-ba-ma và diễn ra chỉ vài tuần trước khi Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào đến Mỹ dự Hội nghị Cấp cao Nhóm các nước phát triển và mới nổi (G-20).

Kể từ khi Trung Quốc gia nhập WTO năm 2001, đây là lần đầu tiên Mỹ đánh thuế "trừng phạt" đối với các sản phẩm xuất khẩu của nước này. Phía Mỹ cho rằng, ngành sản xuất lốp xe của Trung Quốc đang làm lũng đoạn thị trường Mỹ khiến cho nhiều người dân mất việc làm. Theo Văn phòng đại diện Thương mại Mỹ, lốp xe du lịch và xe tải nhẹ do Trung Quốc chế tạo đã tăng thị phần nhanh chóng ở Mỹ, từ 4,7% năm 2004 lên 16,7% năm 2008.

Từ năm 2006 đến 2007, tại Mỹ có 4 nhà máy sản xuất lốp xe hơi phải đóng cửa. Dự báo năm 2009 sẽ có thêm ba nhà máy nữa phải dừng sản xuất, trong khi chỉ có một nhà máy lốp xe hơi được xây dựng mới. Quyết định áp đặt mức thuế mới được đưa ra trong bối cảnh Tổng thống B.Ô-ba-ma đang chịu sức ép mạnh về tạo việc làm mới, giảm thất nghiệp của nước Mỹ. Trong khi đó, theo cảnh báo của nhiều nhà hành pháp và lập pháp Mỹ, tình trạng nhập khẩu lốp xe hơi từ Trung Quốc tăng đã khiến người dân Mỹ bị mất hơn 5.000 việc làm trong thời gian qua.

Mức thuế mới mà Mỹ áp dụng với lốp xe do Trung Quốc sản xuất sẽ có hiệu lực trong 3 năm kể từ ngày 26-9 tới. Mặc dù mức thuế này thấp hơn so với khuyến nghị của Ủy ban Thương mại quốc tế Mỹ đưa ra hồi đầu năm nay là 52%, song nhiều khả năng, nó cũng đủ để hạn chế đáng kể lượng lốp xe của Trung Quốc nhập khẩu vào nước này, nếu không muốn nói là Mỹ gần như sẽ đóng cửa với lốp xe Trung Quốc trong tương lai gần.

Trung Quốc đã kịch liệt lên án hành động của phía Mỹ và cho rằng, hành động này sẽ làm nổ ra phản ứng dây chuyền của chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch, vi phạm quy định của WTO và đi ngược cam kết chống chủ nghĩa bảo hộ do chính Mỹ đưa ra tại Hội nghị G 20 vừa qua; đồng thời sẽ làm chậm lại bước đi phục hồi của kinh tế thế giới hiện nay. Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Trần Đức Minh cho rằng, Mỹ thắt chặt nhập khẩu lốp xe ô tô du lịch và xe tải hạng nhẹ từ Trung Quốc sẽ không chỉ làm tổn hại quan hệ mậu dịch Trung - Mỹ, mà còn gây tổn hại tới lợi ích của nước Mỹ.

Hiện có 4 doanh nghiệp sản xuất lốp ô tô của Mỹ tại Trung Quốc, lốp xe của những doanh nghiệp này xuất khẩu sang Mỹ chiếm tới 2/3 tổng lượng xuất khẩu lốp xe ô tô của Trung Quốc. Vì thế, quyết định của phía Mỹ sẽ khiến các doanh nghiệp Mỹ chịu tổn thất trước tiên và khiến khoảng 100.000 công nhân Trung Quốc trong lĩnh vực này đối mặt với nguy cơ thất nghiệp. Hành động của Mỹ cho thấy, một cuộc chiến mậu dịch toàn cầu có thể bùng nổ bất cứ lúc nào. Rõ ràng, đây là một sự thật mới nhất về bảo hộ mậu dịch; đồng thời là hành động đáp trả của các nhà tài phiệt Mỹ khi quyền lợi của họ bị đụng chạm.

Lâu nay, Oa-sinh-tơn vẫn cáo buộc Trung Quốc bảo hộ mậu dịch. Và người Mỹ ngày càng lo lắng khi khối lượng xuất khẩu hàng hóa Trung Quốc vào nước này đã tăng nhanh chóng. Từ lâu các nhà lập pháp Mỹ luôn cho rằng, Trung Quốc kiềm giữ giá trị của đồng nhân dân tệ (NDT) ở mức thấp giả tạo để đẩy mạnh xuất khẩu bằng cách làm cho sản phẩm của Trung Quốc rẻ hơn nhiều so với sản phẩm của Mỹ trên thị trường toàn cầu. Kết quả là thâm hụt thương mại của nước này với Trung Quốc ngày càng tăng, tạo áp lực nặng nề lên nền kinh tế Mỹ, làm cho nhiều nhà máy phải đóng cửa và hàng triệu công nhân mất việc. Số liệu mới nhất cho thấy, nhập siêu của nước này trong buôn bán với Trung Quốc trong tháng 3-2009 đã tăng lên mức 15,6 tỷ USD. Thâm hụt của Mỹ trong buôn bán với Trung Quốc đạt mức kỷ lục vào năm 2008 với 266,3 tỷ USD, cao hơn mức 256,2 tỷ USD của năm 2007. Còn trong nửa đầu năm 2009, Mỹ đã thâm hụt thương mại với Trung Quốc 103 tỷ USD, giảm 13% so với cùng kỳ năm ngoái.

Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đã kéo dài cả thập kỷ nay và việc Trung Quốc đã và đang tìm cách đáp trả vụ "lốp ô tô" chỉ là khúc dạo đầu của cuộc chiến thương mại chưa có hồi kết giữa hai bên. Cuối cùng, trong khi Tổng thống B.Ô-ba-ma từng lên tiếng phản đối chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch, thì các quốc gia đang dõi theo cuộc chiến lốp xe hơi giữa Trung Quốc và Mỹ, xem đó như là một phép thử về lập trường của Mỹ về mậu dịch tự do trong thời kỳ khủng hoảng.

(Theo Thùy Dương // Hanoimoi Online)