Một số nhận định và dự báo kinh tế toàn cầu 2010

Tuy nhiên bản báo cáo cũng chỉ ra rằng, sự phục hồi của kinh tế toàn cầu là không hợp nhất, và không tránh được khả năng xuất hiện cái đáy kinh tế thứ hai.

Ủy ban kinh tế và xã hội của Liên Hợp Quốc đã đưa ra trang đầu trong bản báo cáo về triển vọng kinh tế thế gới năm 2010. Bản báo cáo đã chỉ ra rằng, sụ phục hồi của kinh tế toàn cầu chủ yếu là do chính sách kích thích kinh tế được tung ra bởi các nước.

Bản báo cáo cũng mô tả mô hình tăng trưởng kinh tế châu Á chính là “động cơ” cho khôi phục kinh tế toàn cầu, dự đoán đến năm tới tăng trưởng kinh tế châu Á sẽ đạt mức 5,3%, trong khi năm nay con số này chỉ là 1,9%. Bản báo cáo cũng dự đoán năm tới kinh tế Trung Quốc sẽ đạt mức tăng trưởng 8,8% và của Ấn Độ là 6,5%.

Bản báo cáo cũng cho biết, tình hình của kinh tế Nhật Bản và của 16 nước thành viên thuộc Eurozone sẽ tăng trưởng yếu vào năm sau, đều không vượt qua mức 1%, mức tăng trưởng của Mỹ là 2,1%.

Hiện tại, quá trình phục hồi của kinh tế toàn cầu bao gồm hai nhân tố rủi ro là bất ổn định  và bất cân bằng. Thứ nhất là việc các nước từ bỏ sớm các gói kích cầu, bản báo cáo kiến nghị, sự phục hồi kinh tế cần phải thể hiện ở các mặt như ở thị trường tiêu thụ, đầu tư cá nhân và tạo thêm nhiều cơ hội việc làm, vì vậy không nên từ bỏ các gói kích cầu. Thứ hai là quy mô thâm hụt ngân sách  và nợ nước ngoài của Mỹ không ngừng được mở rộng có thể khiến cho đồng USD hạ cánh không an toàn, từ đó dẫn đến một vòng tuần hoàn mới về sự bất ổn định của nền tài chính.

Standard Chartered

Trong báo cáo mới nhất, Standard Chartered cho rằng kinh tế phương Tây có thể hồi phục theo hình chữ L hoặc chữ U và kinh tế phương Đông sẽ biến chuyển theo hình chữ V.

Trật tự thế giới mới đang hình thành

Chính sách phát huy tốt hiệu quả. Kinh tế thế giới đã phục hồi. Thế nhưng còn một cái giá phải trả. Đó sẽ là thông điệp của năm 2010. Kinh tế thế giới năm 2010 dự kiến sẽ được định hình bởi một số yếu tố lớn. Những yếu tố này đang biến động trái chiều, bất ổn không thể tránh khỏi.

Standard Chartered dự báo kinh tế thế giới năm 2010 có thể tăng trưởng 2,7% so với mức -1,9% của năm 2009. Tăng trưởng kinh tế châu Á năm 2010 có thể lên mức 7% từ mức 4,5% trong năm 2009. Lạm phát sẽ không phải là vấn đề lớn, tỷ lệ lạm phát tại các nền kinh tế phương Tây vẫn ở mức thấp. Thế nhưng tại một số nền kinh tế mới nổi, nhu cầu nội địa tăng cao, giá tài sản lên mạnh, Ngân hàng Trung ương nhóm nước này sẽ thắt chặt chính sách để kiềm chế lạm phát.

Một yếu tố mang tính dài hạn nếu xét về bản chất nhưng lại đang điều khiến nhiều yếu tố ngắn hạn chính là sự chuyển dời về sức mạnh kinh tế và tài chính. “Kẻ thắng” trong sự chuyển dời này sẽ là những nền kinh tế thuộc 1 trong 3 nhóm sau:

Những nước có tiềm lực tài chính mạnh như Trung Quốc hay Qatar, khả năng tài chính giúp nước đó có được vị thế tốt.

Những nước nào có nhiều tài nguyên thiên nhiên. Ảnh hưởng từ sự thay đổi khí hậu đang củng cổ cho lợi thế này. “Kẻ thắng” là nhóm nước có tài nguyên nước, năng lượng, hàng hóa dù những nước đó cũng cần thu hút rất nhiều đầu tư từ bên ngoài, trên diện rộng để phát triển cơ sở hạ tầng nhằm hưởng lợi từ tài nguyên. Braxin, Canada, và nhiều nước khác ở châu Phi nằm trong nhóm này.

Những nước có thể thay đổi và thích nghi tốt với những biến đổi trong dài hạn như trên. Mỹ sẽ thuộc nhóm này, tuy nhiên sẽ còn nhiều nước khác. Chính phủ, công ty nào có tầm nhìn phát triển dài hạn đã sẵn sàng cho thay đổi mới. Chính sách của Hàn Quốc trong năm 2009 tập trung vào việc phát triển nước này trong vai trò tiên phong của lĩnh vực “năng lượng xanh.” Trung Quốc hiện đang tiếp tục đầu tư vào châu Phi. Ảnh hưởng tích cực sẽ đến trong dài hạn, tác động lên mỗi nước là khác nhau.

Năm 2010, Standard Chartered cho rằng sẽ có hai ảnh hưởng lớn từ nợ và hạn chế tài chính, đặc biệt tại Mỹ. Người Mỹ đã tăng mạnh chi tiêu những năm trước, đi cùng với nó là sự đi lên của Trung Quốc, hai yếu tố này làm nên tăng trưởng toàn cầu những năm gần đây.

Thế nhưng ảnh hưởng từ phía Mỹ ngày một yếu đi. Ảnh hưởng của tiêu dùng Mỹ đi xuống trong năm 2010 sẽ là tỷ lệ thất nghiệp cao, tăng trưởng lương đi xuống, tỷ lệ thất nghiệp cao, giá nhà đất ổn định ở mức thấp hơn rất nhiều so với mức đỉnh cao, lo ngại về tiền lương hưu rất lớn.

Tất cả những yếu tố này sẽ dẫn đến tăng trưởng tiêu dùng của người Mỹ trong tương lai sẽ rất thấp. Dù những yếu tố này có thể coi là yếu tố cần thiết để cân bằng kinh tế thế giới, đà phục hồi của khủng hoảng chưa buộc những nước này xem xét lại mục tiêu ưu tiên lớn nhất của họ.

Sự cân bằng lại theo các chuyên gia, đó là người phương Tây trở nên nghèo hơn, chi tiêu ít hơn và tăng tiết kiệm. Người Trung Đông và Đông Á chi tiêu nhiều, tiết kiệm ít đi. Vấn đề là ở chỗ: trong nhiều trường hợp, đây không phải là phản ứng tự nhiên đối với 1 cuộc khủng hoảng.

Thực tế tại châu Á cho thấy việc tiết kiệm nhiều hơn là phản ứng thông thường với một cuộc khủng hoảng. Thông điệp từ hội thảo thường niên năm 2009 của Ngân hàng Phát triển châu Á là châu lục này nên nâng cấp hệ thống phúc lợi xã hội, hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, phát triển thị trường trái phiếu. Các mục tiêu trên là cần thiết thế nhưng việc thực hiện sẽ còn mất nhiều thời gian.

Yêu cầu cuối cùng trong quá trình tái cơ cấu là việc điều chỉnh chính sách tiền tệ. Trong năm 2010, Standard Chartered kỳ vọng nhà lãnh đạo các nền kinh tế sẽ cam kết cân bằng kinh tế tại các buổi họp của tổ chức uy tín như Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) và nhóm 20 nền kinh tế hàng đầu thế giới (G20).

Ở giai đoạn nào đó, vấn đề tiền tệ nên được coi là tâm điểm chứ không phải chủ đề bên lề như năm 2009 nữa. Thị trường vẫn lo ngại về đồng USD yếu, tuy nhiên chính đồng nhân dân tệ mới cần phải tăng giá. Trong mục tiêu cân bằng lại nền kinh tế, đồng nhân dân tệ sẽ phục vụ tốt nhất cho quyền lợi và mục tiêu của Trung Quốc.

Standard Chartered dự bá từ mùa hè năm 2010, đồng nhân dân tệ sẽ tăng giá với tốc độ từ từ. Điều này đóng vai trò quan trọng, nhiều nước châu Á và các nước khác hiện đang can thiệp để giúp đồng nội tệ ổn định.

Thách thức về chính sách kinh tế trong năm 2010

Thách thức lớn của năm 2010 chính là: chính sách thời hậu khủng hoảng. Hội nghị thượng đỉnh các nền kinh tế lớn của thế giới tại London tháng 4/2009 đã giúp đưa ra định hướng năm 2010 với trọng tâm ngăn việc thắt chặt chính sách tiền tệ quá sớm.

Chiến lược thoái lui là vấn đề lớn của năm 2010. Vấn đề đáng lo ở đây là nhiều nước không đủ khả năng để thực hiện chính sách này. Chính sách tài khóa của Mỹ và Anh buộc phải có điểm khác biệt: bài học từ khủng hoảng chính là phải duy trì thặng dư ngân sách trong thời kỳ kinh tế phát triển bùng nổ.

Việc kết thúc bơm thanh khoản và kế hoạch kích cầu khác cần phải được xem xét cùng với ảnh hưởng từ phía thay đổi về chính sách điều tiết. Chính sách điều tiết hiệu quả - không quá mạnh mẽ cũng không quá yếu – là trọng tâm của năm 2010 và điều này sẽ có lợi với kinh tế thế giới.

Khủng hoảng tài chính bắt nguồn từ nhiều yếu tố: không đủ lưu tâm đến những dấu hiệu cảnh báo, kinh tế toàn cầu thiếu cân bằng, sai lầm trên phạm vi hệ thống của ngành tài chính phương Tây. Năm 2010, thế giới cần giải quyết tốt vấn đề “bong bóng tài sản”.

Mô hình phục hồi của một số nền kinh tế thế giới năm 2010

Kinh tế thế giới sẽ hồi phục theo mô hình nào? Kinh tế thế giới sẽ chỉ có thể suy thoái lần 2 nếu có một cú sốc nào cực lớn như giá dầu tăng quá nhanh, căng thẳng với Iran leo cao, phương Tây đột ngột thắt chặt chính sách quá sớm, quá nhanh.

Standard Chartered không cho rằng kinh tế có thể rơi vào suy thoái lần hai dù vậy cũng không nên ngạc nhiên nếu một số nền kinh tế tăng trưởng âm ở giai đoạn đầu, đây là điều bình thường trong quá trình hồi phục.

Standard Chartered cho rằng kinh tế phương Tây có thể hồi phục theo hình chữ L hoặc chữ U và kinh tế phương Đông sẽ biến chuyển theo hình chữ V.

Tổng quy mô của kinh tế toàn cầu là 61 nghìn tỷ USD, kinh tế nhóm nước phương Tây chiếm 2/3 trong con số trên, quy mô kinh tế Mỹ là 14 nghìn tỷ USD. Vì thế nếu phương Tây không tăng trưởng, thế giới sẽ không tăng trưởng và nhìn chung kinh tế phương Tây nhiều khả năng sẽ không đi lên bùng nổ. Người tiêu dùng Mỹ, yếu tố quan trọng đóng góp vào tăng trưởng kinh tế toàn cầu, đang gặp khó khăn.

Kinh tế Mỹ sẽ mạnh trong nửa đầu năm 2010 khi chính sách đang phát huy tác dụng, tính cả năm 2010, kinh tế Mỹ sẽ phục hồi nhẹ và đi lên mạnh hơn trong năm 2011.

Khủng hoảng tài chính đã cản dòng vốn đầu tư trong năm 2010, thế nhưng năm 2010, xu thế này nhiều khả năng sẽ trở lại. Như vậy, sự phát triển bùng nổ về cơ sở hạ tầng sẽ diễn ra trong khoảng thời gian từ nay đến cuối năm 2010 tại châu Phi, Ấn Độ và Trung Quốc – nơi cơ sở hạ tầng chưa bao giờ tăng trưởng chậm lại.

Dù chững lại trong thời gian gần đây nhưng 4 nền kinh tế của châu Á vẫn tăng trưởng ổn định trong năm 2009, trong đó bao gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Indonexia và Việt Nam. Thách thức lớn là chính là thay đổi bản chất động lực tăng trưởng kinh tế dựa vào xuất khẩu của nhiều nước trong đó có Trung Quốc.

Standard Chartered dự báo giá vàng 2010

Standard Chartered dự báo giá vàng sẽ ở mức trung bình 1.300USD/ounce trong quý 4/2010 sau khi giảm trong nửa đầu năm 2010. Giá vàng đã tăng 32% trong năm nay và lên mức 1.174USD/ounce tại thị trường London phiên ngày hôm qua.

Chuyên gia Helen Henton thuộc bộ phận kinh doanh hàng hóa của ngân hàng Standard Chartered nhận định: “Trong nửa đầu năm 2010, đồng USD sẽ hồi phục, lo ngại về đà phục hồi của nên kinh tế sẽ tăng lên. Khi thanh khoản còn đang dồi dào, giá hàng hóa dù có giảm cũng sẽ không giảm sâu.”


Tổng thống Nga Medvedev: "Nền kinh tế thế giới cho phép lạc quan thận trọng"

Tổng thống Nga Medvedev kêu gọi các đồng cấp thận trọng hơn nữa khi đánh giá tình hình kinh tế thế giới, khi mà nền kinh tế của từng nước đã xuất hiện những dấu hiệu ổn định, bắt đầu thoát khỏi suy thoái.

Tuy nhiên, ông Medvedev cho rằng chỉ nên coi các biện pháp giảm thuế nhằm ngăn chặn suy giảm Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) mà nhiều nước áp dụng thời gian qua là biện pháp ngắn hạn, vì thực tế các biện pháp này sẽ kéo theo thâm hụt ngân sách và tăng nợ quốc gia.

Ông khẳng định: "Cuộc khủng hoảng kinh tế hiện nay cho thấy rõ sự phụ thuộc lẫn nhau của các nền kinh tế. Vì vậy việc nghiên cứu và kiểm tra hệ thống tài chính của một số nước riêng biệt và toàn bộ nền kinh tế thế giới có ý nghĩa đặc biệt quan trọng".

Ông coi sự khôi phục các hoạt động bình thường của hệ thống thương mại quốc tế là yếu tố quan trọng, giúp các quốc gia thoát khỏi khủng hoảng,.

Theo ông các nước cần xóa bỏ những rào cản đối với sự phát triển thương mại, hoàn thiện cơ sở hạ tầng thương mại và tài chính, cải tiến các nguyên tắc và tiêu chuẩn điều phối hoạt động của ngành hải quan...

Tổng thống Medvedev tin tưởng rằng các quyết định mà Diễn đàn APEC lần này đưa ra sẽ đem lại những đóng góp hiệu quả, đảm bảo sự tăng trưởng cân bằng, bền vững, toàn diện và an toàn cho nền kinh tế thế giới./.

Công ty chứng khoán Merrill Lynch trực thuộc Bank of America

Công ty chứng khoán Merrill Lynch trực thuộc Bank of America hôm qua đã công bố một báo cáo có tên là “Cơ hội mới cho triển vọng kinh tế năm 2010”.

Theo báo cáo, các thị trường mới nổi vào năm sau vẫn sẽ là trụ cột cho nền kinh tế thế giới. Merrill Lynch cho rằng, động lực tăng trưởng của các thị trường mới nổi có thể sẽ được chuyền từ châu Á sang các nền kinh tế mới nổi như Mexico và châu Âu. Khả năng các thị trường mới nổi xuất hiện tình trạng lạm phát trên phạm vi rộng là không lớn, nhưng giá cả của khu vực châu Á có thể  sẽ tăng trước so với các khu vực khác. Đối với các thị trường mới nổi, chính sách đối phó sẽ là một nhân tố then chốt.

Trước viễn cảnh toàn cầu, Merrill Lynch rất lạc quan với tổng thể nền kinh tế thế giới tuy rằng mức độ phục hồi còn hơi yếu. Theo báo cáo, mức độ phục hồi hiện tại so với mức độ phục hồi hậu suy thoái với quy mô lớn của năm ngoái có phần yếu hơn. Tốc độ phục hồi sẽ trực tiếp ảnh hưởng đến tiến trình thắt chặt chính sách tiền tệ. Xem xét đến sức sản xuất dư thừa đang diễn ra với quy mô lớn, những dự đoán về số liệu lạm phát sẽ tiếp tục giảm xuống, đa số các ngân hàng trung ương vào nửa đầu năm sau có thể sẽ tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ hiện tại.

Merrill Lynch cũng dự đoán, do sự phục hồi kinh tế của các nước phát triển vẫn còn yếu, nên năm sau vẫn sẽ nhìn thấy sự xuống dốc của tỷ lệ lạm phát và mức lợi nhuận. Ngược lại, mức lãi suất dài hạn tăng lên sẽ khiến sức hấp dẫn chứng khoán của chính phủ và các công ty giảm xuống. Đồng USD sẽ mạnh hơn so với các tiền tệ chủ yếu khác, nhưng lại yếu hơn so với tiền tệ của các nền kinh tế mới nổi.

Merrill Lynch cũng chỉ ra rằng, do chính sách kích thích kinh tế quy mô lớn vẫn còn, tỷ trọng của việc phân bổ tài sản chứng khoán vẫn còn thấp. Đồng thời, chính sách thắt chặt tiền tệ sẽ gây ảnh hưởng đến thị trường. Các nhà đầu tư cần phải đối chọi với nhiều rủi ro. Suy thoái kép và chủ nghĩa bảo họ có thể sẽ tác động tiêu cực tới thị trường chứng khoán.

Trong báo cáo, nhóm nghiên cứu của Merrill Lynch còn dự đoán, tỷ giá đồng USD và mối liên quan xấu giữa tỷ giá đồng USD và rủi ro sẽ giảm xuống, tỷ giá đồng EUR/USD đến cuối năm có thể sẽ rơi xuống mức 1:1,28, đồng Yên cũng mạnh lên.

Merrill Lynch cho biết, tiếp tục cải thiện viễn cảnh nền kinh tế Mỹ và thế giới có thể sẽ hình thành áp lực nhu cầu mang tính chu kỳ cho thị trường hàng hóa, nhu cầu mạnh mẽ từ thị trường mới nổi cũng sẽ khiến giá hàng hóa leo thang. Cơ quan này dự đoán, năm sau giá dầu quốc tế sẽ tăng lên khoảng 85USD/thùng, cuối năm 2010 có thể sẽ chạm ngưỡng 100USD. Ngoài ra, giá đồng quốc tế vào năm sau cũng sẽ cao hơn.


Kinh tế thế giới đối mặt 3 ẩn họa tài chính

Cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu đang qua đi, nhưng thế giới hiện phải đối mặt với 3 nguy cơ tiềm ẩn: hình thành những loại bong bóng mới, thiếu khả năng thanh toán nợ đúng hạn và nợ ngân sách tăng quá cao.

Đó là nhận định của các chuyên gia vừa được đăng tải trên tờ La Croix của Pháp, số ra ngày 28/11.


Nguy cơ bong bóng

Hiện nay, hệ thống ngân hàng đang trên đà phục hồi nhờ hưởng những mức lãi suất sàn của ngân hàng trung ương và xu hướng tăng giá trên thị trường cổ phiếu. Triển vọng của nền kinh tế thế giới cũng khá hơn, mặc dù tỉ lệ thất nghiệp vẫn tăng.

Tuy nhiên, các chuyên gia kinh tế cho rằng, chưa thể loại trừ những mối nguy hiểm do cuộc khủng hoảng tài chính vừa qua gây ra, thậm chí các biện pháp kích thích kinh tế của các nước có thể tạo ra những rủi ro khác.

Về nguy cơ xuất hiện các bong bóng, biểu hiện đầu tiên là giá tài sản hay nguyên liệu, đều có xu hướng tăng lên. Nguyên nhân là do tình trạng bơm tiền mặt vào thị trường, lượng tiền mặt này chỉ hỗ trợ phần nào cho các hoạt động vay tín dụng, phần còn lại đã được đầu tư vào thị trường tài sản, khiến giá bất động sản tăng.

Tại Trung Quốc, giá bất động sản tăng rất nhanh khiến một số nhà quan sát lo ngại rằng, bong bóng bất động sản tại Trung Quốc đang ở giai đoạn có thể nổ tung. Trong vòng một năm qua, giá bất động sản Trung Quốc đã tăng 85%, riêng Thượng Hải, giá những căn hộ mới đã tăng gần 30%.

Gần đây, một số ngân hàng lớn trên thế giới cảnh báo nợ khó đòi sẽ tiếp tục là gánh nặng đối với các tổ chức tín dụng ở nhiều nước. Nhiều ngân hàng có thể phải chịu những thiệt hại trong kinh doanh do các khách hàng không thể thanh toán nợ đúng hạn.

Ngân hàng Trung ương Đức cho biết đã thu lợi nhuận, nhưng cổ phiếu của ngân hàng giảm vì nợ khó đòi tăng. KB Financial, công ty mẹ của ngân hàng lớn nhất Hàn Quốc Kookmin, thông báo lợi nhuận hàng quý giảm mạnh hơn dự kiến do tác động từ chi phí cho nợ khó đòi.

Nợ ngân sách tăng vọt

Công ty xếp hạng hàng đầu thế giới Moody's cảnh báo nợ công của các quốc gia trên thế giới sẽ tăng mạnh trong thời gian tới. Kế hoạch phục hồi kinh tế của các chính phủ khiến cho nợ ngân sách ngày càng lớn, đẩy thâm hụt ngân sách tăng thêm vài % GDP trong vòng một năm.

Một số nền kinh tế lớn như Mỹ, Nhật Bản và Đức đã thoát khỏi tình trạng suy thoái trong những tháng gần đây, nhưng vẫn có nguy cơ tái suy thoái, một phần do nợ nhà nước chồng chất. Trong khi đó, hầu hết các nền kinh tế trên thế giới vẫn tăng trưởng âm trong năm 2009, nhiều chính phủ tiếp tục phải vay nợ để đối phó với những tác động do suy thoái kinh tế gây ra.

Theo Moody's, nợ công của các nước trong giai đoạn 2007-2010 có thể lên tới 45% GDP toàn cầu, tương đương 15,3 nghìn tỷ USD. Vào năm 2010, mức nợ này dự kiến chiếm 80% GDP toàn cầu, lên 49 nghìn tỷ USD.

Để trả nợ, các ngân hàng trung ương phải in thêm tiền. Điều này dẫn đến nguy cơ giới đầu tư mất lòng tin vào giá trị tiền mặt và sẽ đầu cơ vào các tài sản thực như hàng hóa và nguyên liệu, để bảo toàn vốn. Ngoài ra, việc tung ra lượng tiền mặt lớn cũng có thể khiến cho lạm phát có nguy cơ quay trở lại.

Trong khi đó, thế giới ngày càng lo ngại về tình trạng đồng USD mất giá. Hiện đang có xu hướng các nhà đầu tư vay vốn bằng tiền USD với tỷ lệ thấp và mang đi cho vay ở một số thị trường lớn khác để hưởng chênh lệch lãi suất.

Xu hướng này nếu tiếp tục duy trì sẽ khiến cho đồng USD ngày càng bị mất giá, còn giá trị các loại tiền địa phương lại tăng, dẫn tới nguy cơ tăng đầu cơ tại các thị trường tài sản ở nước ngoài, gây nguy hiểm cho khả năng phục hồi kinh tế thế giới.

Đồng thời, việc đồng USD mất giá, tín dụng bị xiết lại cùng với xu hướng giảm sút các đơn đặt hàng sẽ có thể dẫn các doanh nghiệp đến nguy cơ phá sản.