Tham nhũng ở Trung Quốc làm khó doanh nhân phương Tây

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Sau nhiều chuyện bi hài, lời khuyên cuối cùng mà tạp chí Forbes dành cho các doanh nghiệp là kiên quyết nói không với nạn tham nhũng tại thị trường đông dân nhất thế giới.

Nhân viên Coca-Cola bị cáo buộc gian lận tài chính vào ngày 14/9. Trước đó, Rio Tinto bị cáo buộc hối lộ để đánh cắp thương hiệu. Ngay cả quản lý của hãng kiểm toán danh tiếng McKinsey & Co. cũng không tránh khỏi những vụ lùm xùm. Tất cả các doanh nghiệp này đều đang chịu sự điều tra ngặt nghèo của Chính phủ Trung Quốc do liên quan tới tham nhũng - đưa hối lộ quy mô lớn. Với Coca-cola, số tiền có thể lên tới 1,5 triệu USD.

Việc bắt giữ các nhân vật quyền thế vì dính líu đến tham nhũng gần như đã trở thành chuyện cơm bữa tại Trung Quốc gần đây. Vài năm trước, đó là Bí thư thành ủy Thượng Hải Trần Lương Vũ hay gần hơn là một quan chức cao cấp của thành phố Thâm Quyến. Ngay cả Hoàng Quang Dụ, Chủ tịch Tập đoàn bán lẻ đồ điện tử Guomei và là người giàu nhất Trung Quốc, cũng bị bắt giữ do liên quan tới tham nhũng và hối lộ.

Nhiều người Trung Quốc đi xe hạng sang dù thu nhập khoảng 20.000 USD một năm. Ảnh: WSJ

Vậy làm sao để nạn tham không phá hỏng việc kinh doanh của bạn? Làm thế nào để tạo ra lợi nhuận mà không phải đưa hối lộ?... Đó là những câu hỏi mà tất cả các doanh nhân phương Tây đều phải trả lời khi có ý định kinh doanh tại Trung Quốc.

Phần lớn mọi người đều đánh đồng tất cả các loại hình tham nhũng. Tuy nhiên, theo quan điểm của Shaun Rein, Giám đốc Tổ chức nghiên cứu thị trường Trung Quốc, có sự khác biệt khá lớn giữa tham nhũng trong chính phủ và tham nhũng trong thương mại. Trừ khi chen chân vào những dự án bất động sản khổng lồ hay buôn bán rượu xuyên quốc gia, rất ít doanh nhân phương Tây có thể đưa hối lộ cho các quan chức chính phủ. Những viên chức này cảm thấy không thoải mái khi nhận tiền từ người nước ngoài.

Không chỉ là rào cản ngôn ngữ hay sự khác biệt về văn hóa, các quan chức này thường cho rằng người nước ngoài không hiểu "luật chơi". Nguy cơ bị lộ là rất lớn, đặc biệt trong trường hợp họ đang ở phe yếu hơn trong những cuộc chạy đua chính trị.

Câu nói quen thuộc của người phương Đông "Nhập gia tùy tục" có vẻ không còn chính xác trong trường hợp này. Khi một chính trị gia thất thế tại Trung Quốc, tất cả các thương gia từng làm việc với họ sẽ chịu chung số phận và đương nhiên, không ai muốn kết thúc công việc kinh doanh trong nhà giam Trung Quốc.

Trong khi đó, việc đưa hối lộ khá phổ biến trong các mối quan hệ làm ăn từ đối tác đến khách hàng, cả cấp trên và cấp dưới. Điều này, ở mức độ nào đó, còn nguy hiểm hơn cả nạn tham nhũng trong chính phủ. Phó giám đốc marketing một tập đoàn đa quốc gia tiến hành lựa chọn người phụ trách mới cho bộ phận dự án tại Trung Quốc. Hai ứng viên, một là lãnh đạo cũ của bộ phận này, một là một chuyên gia có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực marketing nhưng chưa từng công tác tại đơn vị này. Vị Phó giám đốc yêu cầu toàn bộ 80 nhân viên của cả bộ phận bỏ phiếu sau khi nghe màn trình bày chiến lược kinh doanh của hai ứng viên. Ông ta tin tưởng hoàn toàn rằng người Trung Quốc có thể tự quyết định ai sẽ trở lãnh đạo phù hợp. Nhưng ông đã nhầm.

Màn thuyết trình của nhà chuyên gia nọ cực kỳ thuyết phục và chuyên nghiệp trong khi vị lãnh đạo kỳ cựu thể hiện như một người nghiệp dư. Tuy nhiên, kết quả bỏ phiếu 78 - 2 nghiêng về phía vị lãnh đạo nọ khiến ông Phó giám đốc phải thốt lên: "Giờ tôi đã hiểu vì sao có quá nhiều người lái xe BMW hay Mercedes trong khi chỉ kiếm được 20.000 USD một năm".

Việc tham nhũng hay đưa hối lộ, theo đánh giá của các chuyên gia, là nghiêm trọng trong hoạt động kinh doanh. Hệ quả cuối cùng của hiện tượng này sẽ dẫn đến sự lựa chọn sai đối tác. Các nhân viên làm việc vì bản thân nhiều hơn vì doanh nghiệp.

Ở nhiều nơi khác, người ta thường tin tưởng nhau trước khi niềm tin đó được chứng minh là sai. Tuy nhiên, điều đầu tiên mà các doanh nhân muốn kinh doanh tại Trung Quốc cần học là biết cách nghi ngờ: Luôn kiểm tra tài khoản, yêu cầu kiểm toán độc lập cũng như nhận cố vấn từ bên ngoài khi chọn đối tác. Luân chuyển nhân viên thường xuyên giữa các bộ phận để họ không kịp thắt chặt quan hệ với khách hàng cũng là giải pháp tốt để hạn chế rủi ro.

Một trong những giải pháp được nhiều doanh nhân áp dụng khi kinh doanh tại đây là hay sắm vai một "người nước ngoài tội nghiệp" khi khách hàng yêu cầu đưa hoặc nhận hối lộ. Cho họ biết chính phủ nước bạn nghiêm khắc với tham nhũng - hối lộ như thế nào và hậu quả sẽ ra sao nếu mọi chuyện bại lộ. Các nhân viên của bạn cũng có thể học cách này để từ chối những "viên đạn bọc đường".

Điều đáng mừng đối với các doanh nghiệp nước ngoài là tình trạng tham nhũng - hối lộ đang có dâu hiệu giảm bớt tại Trung Quốc. Nhiều doanh nhân và giới lãnh đạo trẻ tại đây bắt đầu nhận ra rằng, họ có thể kiếm được nhiều tiền hơn nếu kinh doanh trung thực.

Khi Trung Quốc bắt đầu quá trình tái cấu trúc vào cuối những năm 70, nạn tham nhũng - hối lộ được coi là thứ mỡ bôi trơn bánh xe kinh tế. Hệ thống luật pháp của nước này cũng không đủ khả năng kiểm soát những mánh khóe của giới thương nhân. Tuy nhiên, đó không còn là chuyện của ngày hôm nay.

Lời khuyên cuối cùng dành cho các doanh nghiệp, theo các chuyên gia của tạp chí Forbes, là không bao giờ đưa hối lộ. Bạn vẫn có thể đạt được lợi nhuận tại Trung Quốc cho dù phải bỏ qua một vài cơ hội bởi rủi ro là quá lớn. Hãy thận trọng để không trở thành nạn nhân tiếp theo của "con quái vật" tham nhũng tại Trung Quốc.

(Theo Nhật Minh // Vn Express)